İngiltere’deki “Veri (Kullanım ve Erişim) Yasası” tasarısı, yapay zekâ teknolojilerinin içerik kullanım biçimine yönelik ciddi tartışmalara yol açtı. Parlamentoda beklemeye alınan tasarı, yaratıcı sektörlerin haklarını korumak isteyen yüzlerce milletvekili ve sanatçının tepkisiyle karşılaştı.
Yasa Tasarısına Karşı 300’den Fazla Parlamenter İtiraz Etti
İngiltere Parlamentosu’nda görüşülen yasa tasarısı, yapay zekâ şirketlerine telif hakkı olan tüm içerikleri “hak sahipleri itiraz etmediği sürece” kullanma hakkı tanıyacak. Bu duruma karşı çıkan 300’den fazla parlamenter, telifli içeriğin açık biçimde lisanslanması gerektiğini savunuyor. Özellikle Yüksek Meclis üyelerinden Baroness Beeban Kidron, yasanın yaratıcı endüstrilere olan etkisinin yasa yürürlüğe girdikten üç ay sonra raporlanmasını öngören bir değişiklik önerdi.
Meta’nın küresel ilişkiler eski başkanı Sir Nick Clegg, bireysel lisans alınmasının büyük bir idari yük getireceğini ve İngiltere’nin yapay zekâ yatırımlarını çekmekte zorlanabileceğini savundu. Geniş kapsamlı bir itiraz sistemi olmadan, inovasyonun önünün kapanacağı belirtiliyor.
Sanat dünyasından ise tasarıya karşı sert tepkiler geldi. Elton John, Paul McCartney ve Dua Lipa gibi ünlü isimler, yapay zekânın telifli içerikleri izinsiz kullanarak benzer eserler üretebilmesinin gelirlerini ve miraslarını tehlikeye attığını dile getirdi. Gazetecilik alanında da New York Times ve The Guardian gibi yayıncılar, “Sorumlu Yapay Zekâyı Destekle” kampanyasıyla yasa dışı içerik kullanımına karşı kamuoyu oluşturdu.
Tartışmanın temelinde, büyük teknoloji firmalarının internetteki devasa içerik havuzlarını izinsiz şekilde kullanarak yapay zekâ modellerini eğitmesi yer alıyor. ABD’de 2022 yılında temyiz mahkemesi, halka açık sitelerden veri kazımanın yasa dışı olmadığına hükmetmişti. Bu karar, içerik sahiplerinin telif haklarını korumasını zorlaştırdı.
İngiltere Bilim, İnovasyon ve Teknoloji Bakanlığı, yaratıcı sektörler için tatmin edici düzenlemeler yapılmadıkça yasa tasarısında değişiklik yapmayacağını açıkladı. Meclis ile Lordlar Kamarası arasında bir uzlaşma sağlanamazsa yasa geri çekilebilir.
İngiltere’deki bu tartışma, sadece ulusal bir mesele olmaktan öte, küresel çapta yapay zekâ çağında içerik sahipliği, telif hakları ve etik kullanım gibi konuların da ne denli hassas bir denge gerektirdiğini gözler önüne seriyor. Parlamentoda devam eden görüşmeler, hem yaratıcı sektörlerin ekonomik çıkarlarını hem de teknolojik yeniliklerin önünü açmayı amaçlayan kapsamlı bir denge politikası ihtiyacını ortaya koyuyor.
