Linux Unix

Linux Essentials Sertifikasyon Sınavına Hazırlık – Modül 1

Merhaba arkadaşlar, bu makalemizde sizleri Linux sınavlarına hazırlamaya çalışacağım. Linux Professional Institute (LPI), dünyanın ilk ve en büyük satıcıdan bağımsız Linux sertifika kuruluşudur. Profesyonel kaynaklar ve beceri sertifikaları sağlayarak Linux ve açık kaynak topluluğunun üyelerinin kariyer fırsatlarını, arttırmalarına yardımcı olmaya çalışırlar. Linux sınavları, LPI Essentials, LPIC-1, LPIC-2, LPIC-3, DevOps Tools ve BSD Specialist’dan oluşmaktadır. Giriş seviyesinden başlayıp ileri seviyeye doğru devam edeceğiz. Kurs içeriğini inceleyip hemen başlayalım.

LPI Linux Essentials Kurs İçeriği

  • FOSS, çeşitli topluluklar ve lisanslar.
  • Kapalı kaynak ve açık kaynak uygulama bilgisi.
  • Donanım, süreçler, programlar ve Linux İşletim Sisteminin bileşenlerine ilişkin temel kavramlar.
  • Komut satırı ve dosya çalışma mantığı.
  • Sıkıştırılmış yedeklemeler ve arşivlerin oluşturulması ve geri yüklenmesi.
  • Genel ve özel dizinler için sistem güvenliği, kullanıcılar / gruplar ve dosya izinleri.
  • Basit komut dosyası oluşturma ve çalıştırma.

LPI Linux Essentials Sınav Özeti


Önkoşullar: Bu sertifika için herhangi bir ön koşul bulunmamaktadır.
Soru Sayısı: 40
Sınav Süresi: 60 dk
Geçme Puanı: 500/800 ( Soru zorluğuna göre puanlar değişkenlik gösterebilmektedir.)
Mevcut Sürüm: 1.6
Sınav kodu : 010-160
Geçerlilik süresi: Ömür Boyu
Maliyet: 95 Dolar
Sınav Dilleri: OnVUE ve VUE Test Merkezi : İngilizce, Almanca, Japonca, Portekizce ve Felemenkçe
Sınav Merkezi İçin Bakınız: https://home.pearsonvue.com/Clients/LPI.aspx (Online Girebilirsiniz) 2021

Not: Linux Essentials, profesyonel bir sertifika değildir. Eğitim sertifika programı olarak geçmektedir.
(LPIC-1 Junior–LPIC-2 Advanced–LPIC-3 Senior) olduklarını düşünebiliriz.

 Başlamadan önce en çok kullanılan komutlar ile uygulama yapmaya çalışacağım. Farklı komutlar ile aynı işlemler yapılabilir öncelikle bunu unutmayalım. En önemli noktalardan bir tanesi de işlemlerin uygulanmasıdır. Farklı örnekler ile mantığını anlayana kadar uygulayın. Yine de anlaşılmaz ise GOOGLE üzerinden araştırabilir veya yorumlarda da sorabilirsiniz. Aksi halde kısa bir süre içinde unutursunuz. Bu noktada kendi dağıtımlarınızı kullanabilirsiniz. Tüm dağıtımların komutları aynı veya benzerdir. Bunlara çok takılmayalım. Her makale bitiminde nasip olursa bende sınavlara gireceğim. Linux Essentials sınavına girmenizi önermiyorum. Sınavlara LPIC-1 ile başlayabilirsiniz. Sonuçta 95 Dolar 🙂 Eğitim sonunda çıkmış soruları da paylaşacağım. 🙂

Öğrendiklerinizi uygulamak için bir Linux dağıtımınız yok ise bakınız: https://www.netacad.com/courses/os-it (UBUNTU)
Linux sınav ücretleri bakınız: https://www.lpi.org/exam-pricing
Linux dağıtımları için bakınız: https://distrowatch.com/

Öğrenmenin tek yolu, her şeyden önce okumak, iyi örnekleri incelemek ve alıştırma yapmaktır. Okumakla bilgiyi, bilgiyi kullandıkça deneyimi, deneyimi geliştirdikçe üretimi geliştirebiliriz. Her fırsatta okumalıyız.
Hadi başlayalım 🙂 Öğrendiklerimizi öğretelim. Bilgi paylaştıkça çoğalır.

ÖZGÜR YAZILIM VE AÇIK KAYNAK KOD


Özgür yazılım: Kullanıcısına çalıştırma, kopyalama, dağıtma, inceleme, değiştirme ve geliştirme özgürlükleri tanıyan yazılım
türüdür.
Açık Kaynak Kod: Bir bilgisayar yazılımının makina diline dönüştürülüp kullanımından önceki, programcılar tarafından
okunur, anlaşılır, yeni amaçlara uygun değiştirilebilir hâlinin gizli tutulmayıp açık, yani okunabilir hâlde kamuyla paylaşılıyor
olmasına verilen isimdir.

ÖZGÜR YAZILIM
Özgür Yazılımlarla ilgili genellikle yanlış anlaşılan konu özgürlüğün ekonomik boyutta anlaşılması, tüm özgür
yazılımların ücretsiz zannedilmesidir.
Özgür yazılım ile kastedilen özgürlük yazılımın kullanım hakları ile ilgilidir, ekonomik boyutu ile ilgili değildir.
* Özgür yazılımlar genellikle ücretsiz olmakla beraber, ücretli de olabilirler, fakat kaynak kodları ücretlendirmelerinden bağımsız olarak açıktır.

ÖZGÜR YAZILIM VAKFI
Özgür Yazılım Vakfı, özgür yazılım hareketi ve GNU projesini desteklemek üzere 1985 yılında Richard Stallman tarafından
kurulan, bir sivil toplum örgütüdür.
Özgür yazılım vakfına göre, bir yazılımın, özgür yazılım olarak değerlendirilebilmesi için yazılımın kullanıcısına sağlaması
gereken dört özgürlük unsuru vardır;

Özgürlük 0 : Her türlü amaç için yazılımı çalıştırma özgürlüğü.
Özgürlük 1 : Yazılımın nasıl çalıştığını inceleme ve kendi gereksinimleri doğrultusunda değiştirme özgürlüğü. Yazılım
kaynak koduna erişim bunun için bir ön şarttır.
Özgürlük 2 : Kopyalarını dağıtma ve toplumla paylaşma özgürlüğü. Bir özgür yazılım herkesçe istenilen sayıda makineye
kurulabilir, kopyası çıkarılabilir ve istenilen kimselere dağıtılabilir,
hatta satılabilir.
Özgürlük 3 : Yazılımı tüm toplumun yarar sağlayabileceği şekilde geliştirme ve geliştirilmiş haliyle yayınlama özgürlüğü.
Yazılım kaynak koduna erişim bunun için de bir ön şarttır.

Not: Özgür yazılım, çoğu zaman açık kaynak kodlu yazılım kavramı (Open Source) ile karıştırılmaktadır.
• Bütün özgür yazılımlar açık kaynak kodludur ancak bütün açık kaynak kodlu yazılımlar özgür yazılım olmayabilir.
• Açık kaynaklı yazılım Özgürlük 1 ve Özgürlük 3 maddeleri çerçevesinde özgür yazılımların zorunluluğudur.

ÖZGÜR YAZILIM LİSANSLARI
Ürünü kamu malı haline getiren lisanslardır. Yazılımı veya ürünü bu lisanslar altında yayınlayarak kullanıcılara dört temel özgürlüğü tanımış olursunuz
• GNU Genel Kamu Lisansı (GPL)
• GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı (LGPL)
• BSD Lisansı
• Mozilla Kamu Lisansı (MPL)
• Apache Lisansı
• Eclipse Kamu Lisansı (EPL)
• Avrupa Birliği Kamu Lisansı (EUPL)

GPL (GENERAL PUBLİC LİCENSE)
GNU Genel Kamu Lisansı yaygın kullanılan bir özgür yazılım lisansı. İlk sürümü 1989 yılında Richard Stallman tarafından GNU
Tasarısı için kaleme alınmıştır. Bu lisans ile:
• Yazılıma telif hakkı alınmaktadır.
• Yazılım lisansı olarak size, hukuki olarak, yazılımı kopyalama, dağıtma ve/veya değiştirme hakkı tanıyan bu lisans sunulmaktadır.

LGPL (LESSER GENERAL PUBLIC LICENSE)
• LGPL veya bir başka deyişle GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı, GPL bir kitaplığı kullanan bir eserin, GPL’deki şartları daraltıcı bir lisansa sahip olmaması zorunluluğunu taşımayan büyük ölçüde pragmatik bir özgür lisans türüdür.
• Kullanıcının özgürlüğünü korumak için olağan Genel Kamu Lisansından daha az hüküm içeriyor.

UNIX NEDIR?

  • 1969 yılında, Ken Thompson , Dennis Ritchie , Brian Kernighan , Douglas McIlroy , Michael Lesk ve Joe Ossanna tarafından Bell Laboratuvarları’nda geliştirilmiş, çok kullanıcılı ( multiuser ), çok görevli yapıyı destekleyen ( multitasking ) bir işletimdir. İlk piyasaya sunum tarihi 3 Kasım 1971 ’ dir
  • 1973 yılında C diliyle tekrar yazılmış ve hızla yaygınlaşmaya başlamıştır.

LINUX GİRİŞ

  • Linux kelimesinin tanımı, kullanıldığı bağlama bağlıdır. Linux , bilgisayarda olan her şeyin merkezi denetleyicisi olan sistemin çekirdeği anlamına gelir 
  • Çoğu insan Linux’tan bahsettiğinde, aslında işletim sistemini tanımlayan GNU / Linux adlı bir yazılım kombinasyonundan bahsediyorlar . GNU , birçok yaygın UNIX komutunun açık kaynak eşdeğerlerini sağlayan özgür bir yazılımdır . Linux , bu kombinasyon bir parçası olan Linux çekirdek işletim sistemi çekirdeğidir. Çekirdek, önyükleme sırasında yüklenir ve çalışan sistemin her yönünü yönetmek için çalışır.
  • GNU Genel Kamu Lisansı ile sunulan ve Linux Vakfı çatısı altında geliştirilen bir özgür yazılım projesidir.
  • Linux ismi ilk geliştiricisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında verilmiştir.
  • UNIX ve LINUX ‘un herhangi bir kod ortaklığı yoktur.

İşletim Sistemleri

Bir işletim sistemi , bir bilgi işlem cihazında çalışan ve işlevsel bir bilgi işlem sistemini oluşturan donanım ve yazılım bileşenlerini yöneten bir yazılımdır.
Tipik olarak işletim sistemleri hem GUI hem de CLI arayüzleri sunar. Ancak, çoğu tüketici işletim sistemi (Windows, macOS) kullanıcıyı CLI’nin karmaşıklığından korumak için tasarlanmıştır. Linux topluluğu, CLI’yi gücü, hızı ve tek bir komut satırı talimatı ile çok çeşitli görevleri yerine getirme becerisi vardır.
Modern işletim sistemleri yalnızca donanım ve yazılım kaynaklarını yönetmekle kalmaz, programları çok görevli bir şekilde çalışacak şekilde planlar (işlemciyi paylaşarak birden fazla görevin aynı anda gerçekleşmesini sağlar), kullanıcıların ve programların bir şeyin olmasını istemesine olanak tanıyan standart hizmetler sağlar (örneğin bir yazdırma işi) işletim sisteminden ve uygun şekilde istenmesi koşuluyla, işletim sistemi isteği kabul edecek ve gereken işlevi yerine getirecektir.
Masaüstü ve sunucu işletim sistemleri, doğası gereği, güvenlik duvarı veya cep telefonu gibi tek amaçlı bir cihazda çalışan bir işletim sisteminden daha karmaşıktır.

Microsoft Windows

Microsoft , makinenin rolüne göre farklı işletim sistemleri sunar: masaüstü veya sunucu, Windows’un masaüstü sürümü, mevcut sürümün yalnızca Windows 10 olmasıyla çeşitli adlandırma şemalarından geçmiştir . Bu işletim sisteminin yeni sürümleri her 3-5 yılda bir çıkar ve uzun yıllar desteklenir. Geriye dönük uyumluluk Microsoft için bir önceliktir, hatta kullanıcıların daha eski yazılımları çalıştırabilmesi için sanal makine teknolojisini bir araya getirme konusunda bile.
Windows Server şu anda yayın tarihini belirtmek için 2022 sürümündedir. Sunucu bir GUI çalıştırabilir, ancak son zamanlarda büyük ölçüde Linux’a rekabetçi bir yanıt olarak Microsoft, PowerShell aracılığıyla komut satırı komut dosyası oluşturma yeteneklerinde inanılmaz adımlar attı. Standart bir üretkenlik makinesini taklit eden isteğe bağlı bir Masaüstü Deneyimi paketi de vardır. Microsoft ayrıca kurumsal müşterilerini Azure bulut hizmetini dahil etmeye aktif olarak teşvik etmektedir.

Apple macOS

Apple , kısmen FreeBSD projesindeki yazılıma dayalı olan ve UNIX sertifikasına tabi olan macOS işletim sistemini üretir . macOS, “kullanımı kolay” olarak bilinir ve bu nedenle, okullar ve küçük işletmeler gibi BT kaynaklarına sınırlı erişimi olan kullanıcılar tarafından tercih edilmeye devam edilmektedir. Sağlam UNIX temelleri nedeniyle programcılar arasında da çok popülerdir.
Sunucu tarafında, macOS Sunucusu öncelikle daha küçük kuruluşlara yöneliktir. MacOS masaüstüne yapılan bu düşük maliyetli eklenti, kullanıcıların işbirliği yapmasına ve yöneticilerin paylaşılan kaynaklara erişimi kontrol etmesine olanak tanır. Ayrıca iPhone ve iPad gibi iOS cihazlarıyla entegrasyon sağlar.

Linux

Linux kullanıcıları genellikle bir dağıtım indirerek bir işletim sistemi elde ederler. Bir Linux dağıtımı, tipik olarak Linux çekirdeği, yardımcı programlar, yönetim araçları ve hatta bir paketteki bazı uygulama yazılımlarından oluşan ve aynı zamanda çekirdek yazılımı güncelleme ve ek uygulamalar yükleme araçlarını da içeren bir yazılım paketidir.
Dağıtım, tam işlevsel bir bilgisayar sistemi oluşturmak için depolamanın kurulması, çekirdeğin oluşturulması ve donanım sürücülerinin kurulmasının yanı sıra uygulama ve yardımcı programların kurulmasıyla ilgilenir. Dağıtımları oluşturan kuruluşlar ayrıca sistemi yönetmek için araçlar, yazılım eklemek ve kaldırmak için bir paket yöneticisi ve güvenlik ve işlevsellik yamaları sağlamak için programları günceller.
Yüzlerce mevcut Linux dağıtımları vardır. Bu nedenle seçim ilk başta ürkütücü görünebilir. Bununla birlikte, karar noktaları çoğunlukla bir işletim sistemi seçmek için vurgulananlarla aynıdır.

LINUX DAĞITIMLARI

Son kullanıcıya dönük Linux işletim sistemleri alanında günümüzde en çok bilinen linux dağıtımlarının bazıları şunlardır:
• Ubuntu (İngiltere / Güney Afrika)
• Mint (Fransa /İngiltere)
• Redhat / Fedora (ABD)
• Novell / OpenSUSE (ABD/
• Debian (ABD)
• Pardus (TÜRKİYE)
• Centos (ABD)

Linux dağıtımları için bakınız: https://distrowatch.com/ https://en.wikipedia.org/wiki/Linux_distribution

RED HAT

Red Hat , Red Hat Paket Yöneticisini (RPM) tanıtan basit bir dağıtım olarak başladı. Geliştirici sonunda, iş için bir Linux masaüstünü ticarileştirmeye çalışan bir şirket kurdu. Zamanla Red Hat, web ve dosya sunumu gibi sunucu uygulamalarına daha fazla odaklanmaya başladı ve uzun bir sürüm döngüsünde ücretli bir hizmet olan Red Hat Enterprise Linux’u (RHEL) piyasaya sürdü. Red Hat, ikinci grubu tatmin etmek için Fedora Projesi’ne sponsorluk yapıyor Bu, en son yazılımı içeren kişisel bir masaüstü sunar, ancak yine de kurumsal sürümle aynı temeller üzerine kuruludur.

Red Hat Enterprise Linux’taki her şey açık kaynaklı olduğu için, CentOS adında bir proje ortaya çıktı. RHEL paketleri ve ücretsiz olarak verdi. CentOS ve onun gibi diğerleri (Scientific Linux gibi) büyük ölçüde RHEL ile uyumludur ve bazı yeni yazılımları entegre eder, ancak Red Hat’in sunduğu ücretli desteği sunmaz.

SUSE

Aslen Slackware’den türetilen SUSE , ilk kapsamlı Linux dağıtımlarından biriydi, Red Hat Enterprise Linux ile birçok benzerliği vardır. Orijinal şirket, 2003 yılında Novell tarafından satın alındı ​​ve daha sonra 2011 yılında Attachmate Group tarafından satın alındı. Attachmate grubu daha sonra 2014 yılında Micro Focus International ile birleşti ve 2018’de SUSE bağımsız bir işletme olarak ilerlemeyi planladığını duyurdu. Tüm birleşme ve satın almalarla, SUSE devam etmeyi ve büyümeyi başardı.

SUSE Linux Enterprise tescilli kod içerir ve bir sunucu ürünü olarak satılırken, openSUSE , CentOS ve Linux Mint’e benzer çoklu masaüstü paketlerine sahip tamamen açık, ücretsiz bir sürümdür.

Debian

Debian daha çok bir topluluk çabasıdır ve bu nedenle, açık kaynak yazılımların kullanımını ve standartlara bağlılığı da teşvik eder. Debian, .deb dosya formatına dayalı kendi paket yönetim sistemini geliştirdi . Red Hat, Intel dışı ve AMD platform desteğini türev projelere bırakırken, Debian bu platformların çoğunu doğrudan destekler.

Ubuntu , Debian kaynaklı en popüler dağıtımdır. Ubuntu’nun büyümesini daha da ileriye taşımak için yapılan ve destek sağlayarak para kazanan bir şirket olan Canonical’ın yaratılmasıdır . Ubuntu’nun masaüstü, sunucu ve çeşitli özel uygulamalar için birkaç farklı çeşidi vardır. Ayrıca, masaüstü bilgisayarlarda 3 yıl ve sunucularda 5 yıl süreyle güncel tutulan bir LTS sürümü sunarlar, bu da geliştiricilere ve çalıştıkları şirketlere kararlı bir dağıtıma dayalı çözümler oluşturma konusunda güven verir.

‌⁠⁠Linux Mint , Ubuntu depolarına güvenirken, Ubuntu Linux’un bir çatalı olarak başlatıldı. Hepsi ücretsiz olan çeşitli sürümler vardır, ancak bazıları, belirli ülkelerde lisans kısıtlamaları olmadan dağıtılamayan tescilli kodekleri içerir.

ANDROİD

Google’ın sponsor olduğu Android , dünyanın en popüler Linux dağıtımıdır. Emsallerinden temelde farklıdır. Android, Dalvik sanal makinesini Linux ile birlikte kullanır ve telefonlar ve tabletler gibi mobil cihazlar için sağlam bir platform sağlar. Bununla birlikte, genellikle Linux ile dağıtılan (GNU ve Xorg gibi) geleneksel paketlerden yoksun olan Android, genellikle masaüstü Linux dağıtımlarıyla uyumsuzdur.

Bu uyumsuzluk, bir Red Hat veya Ubuntu kullanıcısının Google Play mağazasından yazılım indiremeyeceği anlamına gelir. Benzer şekilde, Android’deki bir terminal öykünücüsü, Linux muadillerinin komutlarının çoğundan yoksundur. Bununla birlikte, çoğu komutun çalışmasını sağlamak için BusyBox’ı Android ile kullanmak mümkündür.

Diğer

Raspbian , Raspberry Pi donanımında çalışmak üzere optimize edilmiş özel bir Linux dağıtımıdır . Bu kombinasyon, her seviyedeki programcılar ve donanım tasarımcıları için eğitimde önemli bir kullanım gördü. Düşük maliyeti ve kullanım kolaylığı, onu dünya çapında eğitimcilerin favorisi haline getirmiştir ve yeteneklerini fiziksel dünyaya genişletmek için birçok eklenti cihaz mevcuttur. Çevresel izlemeden devre tasarımına, makine öğreniminden robotik teknolojiye kadar her şeyi öğreten çok sayıda laboratuvar ve proje mevcuttur.

Linux From Scratch (LFS) , çalışan bir dağıtımdan çok bir öğrenme aracıdır. Bu proje, kaynak koddan başlayarak özel bir Linux dağıtımı oluşturmak için “adım adım talimatlar” içeren bir çevrimiçi kitap ve kaynak kodundan oluşur. Bu “dağıtım”, kullanıcıların işletim sisteminin herhangi bir yönünü değiştirebileceği ve tüm parçaların birlikte nasıl çalıştığını öğrenebileceği gerçek Linux ruhunu somutlaştırır. Ayrıca, özel işlevlere veya gömülü bir sistem projesi için ultra kompakt bir yapıya ihtiyaç duyan herkes için iyi bir başlangıç ​​noktasıdır.

Linux’un birçok farklı dağıtımı olsa da, programların ve komutların çoğu aynı kalır veya çok benzerdir.

PARDUS
•2003 yılı içerisinde Türkiye’de Tübitak tarafından Pardus Projesi’nin temelleri atılmıştır.
•Proje kapsamında 2005 yılı başlarında Pardus’un bir deneme sürümü , aynı yıl sonunda da Pardus’un ilk kararlı sürümü
çıkartılmıştır.
•Pardus 2013 sürümü ile Debian tabanına geçiş yapmıştır.
•Pardus Sağlık Bakanlığı ve AFAD tarafında aktif kullanılmaktadır. Geçiş yapılan illeri aşağıdaki link üzerinden görüntüleyebilirsiniz.
https://pardus.saglik.gov.tr/


https://dijital.afad.gov.tr/tr/41418/PARDUS

Yukarıdaki grafikte görüldüğü gibi kaynak kodları kullanılarak bir çok dağıtım türemiştir ve türemeye devam edecektir. Dünyada genel olarak sunucu tarafında RHEL, Oracle Linux, Centos, Debian kullanıcı tarafında ise Ubuntu ve Mint aktif olarak kullanılmaktadır.

X PENCERE SİSTEMİ
•X Pencere Sistemi (X), GNU/Linux ve Unix benzeri işletim sistemlerinde kullanılan grafik ara yüz altyapısıdır.
•X sunucusu ve uygulamaların sunucu ile haberleşme için kullanabileceği X kütüphanesini kapsamaktadır.
•X Window’un yaptığı iş, belli bir komutu TCP/IP üzerinden X sunucuya iletmektir.
•X Windows içinde pencere yöneticisi bileşeninin mutlaka çalışması gerekmektedir. Pencere yöneticisi, uygulamaların
grafik ekrana yerleşimi, sanal masaüstleri, pencere küçültme büyütme, yeni pencerelerin açılması ve yerleştirilmesi gibi
masaüstünün organizasyonunu yapmaktadır.

ARAYÜZ
•Masaüstü ortamları görsel olarak sistemi kullanmanıza imkan tanıyan içerisinde kendisine özel bazı, masaüstü efektleri, panel, programlar olan ortamlardır.
Bazı Linux Masaüstü Ortamları;
•KDE
•Gnome
•Fluxbox
•Lxde
•Xfce
•Unity
•Cinnamon

KDE

GNOME

CINNAMON

UNITY

FLUXBOX

CLI

İkinci arabirim türü olan CLI, kullanıcının bir komut yazdığı ve daha sonra bilgisayarın bunu yürüttüğü bilgisayara metin tabanlı bir arabirimdir. 
CLI modunda hareket edecek pencere yoktur. Metin düzenleyiciler, web tarayıcıları ve e-posta istemcilerinin tümü yalnızca metin biçiminde sunulur. 

Giriş sırasında günün mesajı (MOTD) olarak adlandırılan bir metin görüntülenebilir . Aşağıdaki görsel gibi 🙂

BAŞLICA POPÜLER AÇIK KAYNAK KODLU YAZILIMLAR

Aşağıdaki görselde popüler olarak açık kaynak kodlu yazılımlar gözükmektedir. Günümüzde Bir çok kurumsal büyük firmalara canlı ortamlarda kullanmaktadır. Lisans maliyetleri yüzünden bir çok firmada geçişler yapmaktadır. Görseldeki bir kaç uygulamayı araştırmakta fayda var.

Bu görselin boş bir alt özelliği var; dosya ismi: foss_logos-1024x690-1.jpg

Linux çekirdeği, birçok donanım platformunda çok çeşitli yazılımlar çalıştırabilir. Bir bilgisayar, bir sunucu olarak hareket edebilir , bu da verileri öncelikli olarak başkalarının adına veya bir masaüstü olarak işlediği anlamına gelir. Bir kullanıcının onunla doğrudan etkileşime girdiği anlamına gelir. Makine, yazılımı çalıştırabilir veya yazılım oluşturma sürecinde bir geliştirme makinesi olarak kullanılabilir. Linux hiçbir ayrım yapmadığı için bir makine birden fazla rol üstlenebilir; bu yalnızca hangi uygulamaların çalışacağını yapılandırmakla ilgilidir.

Ortaya çıkan bir avantaj, Linux’un geliştirmeden teste, ölçeği küçültülmüş donanım üzerinde doğrulamaya kadar bir üretim ortamının neredeyse tüm yönlerini simüle edebilmesidir, bu da maliyetlerden ve zamandan tasarruf sağlar. Bir Linux yöneticisi, aynı sunucu uygulamalarını büyük internet servis sağlayıcıları tarafından çalıştırılan bir masaüstünde veya ucuz sanal sunucuda çalıştırabilir. Elbette bir masaüstü, büyük bir sağlayıcıyla aynı hacmi işleyemezdi, ancak hemen hemen her yapılandırma, güçlü bir donanıma veya sunucu lisansına ihtiyaç duymadan simüle edilebilir.

Linux yazılımı genellikle üç kategoriden birine girer:

  • Sunucu Uygulamaları: Üzerinde çalıştığı makinenin monitörü ve klavyesiyle doğrudan etkileşimi olmayan yazılımlar.
  • Masaüstü Uygulamaları: Kullanıcıların doğrudan etkileşimde bulunduğu web tarayıcıları, metin düzenleyicileri, müzik çalarlar veya diğer uygulamalar. 
  • Araçlar: Bilgisayar sistemlerini yönetmeyi kolaylaştırmak için var olan esnek bir yazılım kategorisi. Araçlar, ekranların yapılandırılmasına yardımcı olabilir, kullanıcıların komutlar yazabileceği bir Linux kabuğu veya hatta kaynak kodunu bilgisayarın çalıştırabileceği uygulama programlarına dönüştüren, derleyiciler adı verilen daha karmaşık araçlar sağlayabilir.

 Farklı dağıtımların farklı anahtar kitaplık sürümleri vardır ve bir şirketin tüm bu farklı sürümleri desteklemesi zordur. Ancak Firefox ve LibreOffice gibi bazı uygulamalar geniş çapta desteklenir ve tüm büyük dağıtımlar için kullanılabilir.

Linux topluluğu, hem masaüstü hem de sunucu uygulamaları için birçok yaratıcı çözüm bulmuştur. Birçoğu İnternet’in omurgasını oluşturan bu uygulamalar, Linux’un gücünü anlamak ve kullanmak için kritik öneme sahiptir.

Sunucu Uygulamaları

Linux, güvenilirliği ve verimliliği nedeniyle sunucu uygulamalarını çalıştırmada üstündür. Sunucu işletim sistemlerini sadece ihtiyaç duyulan bileşenlerle optimize etme yeteneği, yöneticilerin daha azıyla daha fazlasını yapmasına olanak tanır; bu, hem yeni başlayanlar hem de büyük işletmeler tarafından sevilen bir özelliktir.

Web Sunucuları

Linux’un ilk kullanımlarından biri web sunucuları içindi. Bir web sunucusu,  (HTTP) veya şifrelenmiş özelliği HTTPS kullanılarak bir web tarayıcısı tarafından görüntülenen web sayfalarının içeriğini barındırır .

WordPress popüler bir örnektir. Kullanıcılar, WordPress uygulamasındaki tarayıcıları aracılığıyla içerik geliştirebilirler ve yazılım onu ​​tamamen işlevsel dinamik bir web sitesine dönüştürür.

Apache , günümüzde kullanımda olan baskın web sunucusudur. Apache başlangıçta bağımsız bir projeydi, ancak grup o zamandan beri Apache Yazılım Vakfı’nı kurdu ve yüzden fazla açık kaynak yazılım projesini sürdürüyor. Apache HTTPD , web sayfası isteklerini “sunan” arka plan programı veya sunucu uygulama programıdır.

Diğer bir web sunucusu ise Rusya merkezli NGINX . Daha modern UNIX çekirdeklerinden yararlanarak performansa odaklanır ve Apache’nin yapabileceklerinin yalnızca bir alt kümesini yapar. Web sitelerinin% 65’inden fazlası NGINX veya Apache tarafından desteklenmektedir.

Özel Bulut Sunucuları

Bireyler, kuruluşlar ve şirketler verilerini buluta taşımaya başladıkça, dahili olarak dağıtılabilen ve yönetilebilen özel bulut sunucu yazılımlarına yönelik artan bir talep vardır.

Owncloud proje özel bulut sunucularından mağaza, senkronizasyon ve paylaşım verilerine yazılım sağlamak Frank Karlitschek tarafından 2010 yılında başlatıldı. Standart bir açık kaynak GNU AGPLv3 lisansında ve ticari bir lisans taşıyan bir kurumsal sürümde mevcuttur.

Nextcloud projesi Karlitschek tarafından 2016 yılında owncloud gelen bir yapı inşa edildi ve o zamandan beri sürekli büyümektedir. Bir GNU AGPLv3 altında sağlanır ve “açık, şeffaf bir geliştirme sürecini” hedefler.

Her iki proje de güvenlik, gizlilik ve yasal uyumluluk gerektiren hem büyük hem de küçük kuruluşların ihtiyaçlarını karşılayan özel bulut yazılımı sağlamaya odaklanıyor. Diğer birkaç proje aynı kullanıcılara hizmet etmeyi amaçlasa da, bu ikisi hem dağıtım hem de proje üyeleri açısından açık ara en büyüğüdür.

Veritabanı Sunucuları

Veritabanı sunucusu uygulamaları, çoğu çevrimiçi hizmetin omurgasını oluşturur. Dinamik web uygulamaları bu uygulamalardan veri alır ve bunlara veri yazar. Örneğin, çevrimiçi öğrencileri izlemek için bir web programı, bir web formu sunan bir ön uç sunucudan oluşabilir. Veriler forma girildiğinde MariaDB gibi bir veritabanı uygulamasına yazılır . Eğitmenlerin öğrenci bilgilerine erişmesi gerektiğinde, web uygulaması veritabanını sorgular ve sonuçları web uygulaması aracılığıyla döndürür.

MariaDB, MySQL ilişkisel veritabanı yönetim sisteminin topluluk tarafından geliştirilen bir çataldır . Farklı gereksinimler, gerekli görevler için en iyi uygulamayı belirlediğinden, web geliştirme için kullanılan birçok veritabanı sunucusundan sadece biridir.

Bir veritabanı bilgileri depolar ve ayrıca kolay erişim ve sorgulama sağlar. Diğer bazı popüler veritabanları Firebird ve PostgreSQL’dir . Veritabanına ham satış rakamları girebilir ve ardından bir rapor oluşturmak için ürün ve tarihe göre satışları toplamak için Yapılandırılmış Sorgu Dili (SQL) adlı bir dil kullanabilirsiniz .

E-posta Sunucuları

E-posta, Linux sunucuları için her zaman yaygın bir kullanım olmuştur. E-posta sunucuları hakkında konuşurken, kişiler arasında e-posta almak için gereken 3 farklı göreve bakmak her zaman yararlıdır:

  • Posta Aktarım Aracısı (MTA)En iyi bilinen MTA (elektronik mesajları diğer sistemlere aktarmak için kullanılan yazılım) Sendmail’dir . Postfix bir başka popüler olanağıdır ve Sendmail’den daha basit ve daha güvenli olmayı amaçlamaktadır.
  • Posta Dağıtım Aracısı (MDA)Yerel Teslimat Aracısı olarak da anılan bu araç , e-postayı kullanıcının posta kutusunda saklamaya özen gösterir. Genellikle zincirdeki son MTA’dan çağrılır.
  • POP / IMAP Sunucusu Postane Protokolü (POP) ve Internet İleti Erişim Protokolü (IMAP) uzak bir sunucuya bilgisayarınızla konuşmak için çalışan bir e-posta istemcisi e-posta almak için izin iki iletişim protokolü vardır.

Dovecot , kullanım kolaylığı ve düşük bakım nedeniyle popüler bir POP / IMAP sunucusudur. Cyrus IMAP başka bir seçenektir. Bazı POP / IMAP sunucuları, performans için kendi posta veritabanı biçimlerini uygular ve özel veritabanı istenirse MDA’yı dahil eder. Standart dosya biçimlerini kullanan kişiler (tek bir metin dosyasındaki tüm e-postalar gibi) herhangi bir MDA’yı seçebilir.

Kapalı kaynak ve açık kaynak yazılım dünyaları arasında birkaç önemli fark vardır, bunlardan biri diğer projelerin bir projeye veya pakete bileşen olarak dahil edilmesidir. Kapalı kaynak dünyasında, Microsoft Exchange öncelikle aşağıdakileri içeren bir yazılım paketi olarak gönderilir. Microsoft’tan gerekli veya onaylanmış bileşenlerin tümü, bu nedenle tek tek seçimler yapmak için çok az seçenek vardır. Açık kaynak dünyasında, birçok seçenek modüler olarak dahil edilebilir veya paket bileşenleri için değiştirilebilir ve aslında bazı yazılım paketleri veya takımları, hepsi uyumlu bir şekilde birlikte çalışan, tamamen ayrı ayrı bileşenlerden oluşan iyi paketlenmiş bir settir.
Zimbra (Zimbra Collobrattion Suite) :Zimbra mail server  Microsoft Exchange email platformuna alternatif olarak kullanılabilen bir mail server hizmetidir. Kullanıcıların e-posta göndermesini sağlamak ve dışarıdan gelen e-postaları karşı kullanıcıya iletmek üzere tasarlanan gelişmiş ve kolay ara yüze sahip bir MTA’dır. Linux işletim sistemleri üzerinde çalışan açık kaynak kodlu olması nedeniyle ek modüller başarıyla sisteme dahil edilebilir. Zimbra server, farklı dağıtım listeleri ve yüksek kapasitedeki eposta kutuları oluşturabilir. Ayrıca verimli bir ortak çalışma platformu oluşturabilmektedir. Zimbra e-mail,  grup takvimi, paylaşılmış görevler, web üzerinden doküman yönetimi gibi özelliklere sahiptir.
Zimbra web, masaüstü ve mobil arayüzleri ile maillerinize kesintisiz bir şekilde erişebilirsiniz. Sadece maillerinize değil, görevlerinize, takviminize, adres defterinize, paylaşımlı dosyalarınıza da tüm bu platformlar üzerinden ulaşabilirsiniz.

Dosya Paylaşımı

Windows merkezli dosya paylaşımı için, Samba açık ara kazananıdır. Samba, bir Linux makinesinin dosyaları paylaşabilmesi ve bir Windows etki alanına katılabilmesi için bir Windows makinesi gibi görünmesine ve davranmasına izin verir. Samba, dosyaları paylaşım için kullanılabilir hale getirmek ve belirli Windows sunucu rolleri gibi sunucu bileşenlerini uygular ve ayrıca istemci, bir Linux makinesinin bir Windows dosya paylaşımını kullanabilmesi için sonlandırır.

Netatalk projesi Linux makinesi bir Apple Macintosh dosya sunucusu olarak gerçekleştirmenize olanak sağlar. UNIX / Linux için yerel dosya paylaşım protokolü, Ağ Dosya Sistemi (NFS) olarak adlandırılır . NFS genellikle çekirdeğin bir parçasıdır; bu, uzak bir dosya sisteminin tıpkı normal bir disk gibi bağlanabileceği (erişilebilir hale getirilebileceği) ve dosya erişimini diğer uygulamalara şeffaf hale getirebileceği anlamına gelir.

Bir bilgisayar ağı daha önemli hale geldikçe, bir dizine olan ihtiyaç artar. En eski ağ dizin sistemlerinden biri Etki Alanı Adı Sistemidir (DNS) . Https://www.cozumpark.com/ gibi bir ismi İnternet üzerindeki bir bilgisayarın benzersiz tanımlayıcısı olan 192.0.43.7 gibi bir IP adresine dönüştürmek için kullanılır. DNS ayrıca, belirli bir alan adı için MTA’nın adresi gibi küresel bilgileri de tutar. 

DNS, esas olarak bilgisayar adlarına ve IP adreslerine odaklanır ve kolayca aranamaz. Kullanıcı hesapları ve güvenlik rolleri gibi bilgileri depolamak için diğer dizinler yayılmıştır. Basit Dizin Erişim Protokolü (LDAP) ayrıca güçler Microsoft Active Directory ortak bir dizin sistemidir. LDAP’de, bir nesne bir ağaçta saklanır ve bu nesnenin ağaç üzerindeki konumu, nesne ve depoladığı şey hakkında bilgi elde etmek için kullanılabilir. Örneğin, bir Linux yöneticisi, “İşlemler” adlı bir dalın altındaki “BT Departmanı” adlı ağacın bir dalında saklanabilir. Böylelikle tüm teknik personel, “Bilgi İşlem Departmanı” şubesi altında arama yapılarak bulunabilir. OpenLDAP , Linux altyapısında kullanılan baskın programdır.

Burada tartışılacak son bir ağ altyapısı parçası Dinamik Ana Bilgisayar Yapılandırma Protokolü (DHCP) olarak adlandırılır . Bir bilgisayar açıldığında, benzersiz bir şekilde tanımlanabilmesi için yerel ağ için bir IP adresine ihtiyaç duyar. DHCP’nin görevi, istekleri dinlemek ve DHCP havuzundan ücretsiz bir adres atamaktır. İnternet Yazılım Konsorsiyumu ayrıca en yaygın açık kaynaklı DHCP sunucusu olan ISC DHCP sunucusunu da korur .

Verimlilik

Sunumlarda ve projelerde yaygın olarak kullanılan açık kaynaklı uygulamaların kullanılması, Linux becerilerini güçlendirmenin bir yoludur. Kelime işlemci, hesap tablosu ve sunum paketi gibi temel üretkenlik uygulamaları değerli varlıklardır. Toplu olarak bir ofis paketi olarak bilinirler , öncelikle piyasadaki en iyi olan Microsoft Office’tir.

LibreOffice , OpenOffice uygulama paketinin bir çatalıdır. Her ikisi de, hem özelliklerde hem de dosya biçimlerinde Microsoft Office ile uyumluluk sağlamaya çalışan araçlar da dahil olmak üzere eksiksiz bir ofis paketi sunar.

Aşağıda, LibreOffice’in elektronik tablosu ve belge düzenleyicisi gösterilmektedir. Hesap tablosu LibreOffice Calc’ın sayıların satırları ve sütunlarıyla nasıl sınırlı olmadığına dikkat edin. Rakamlar bir grafiğin kaynağı olabilir ve farklı borçlanma seçeneklerini karşılaştırmaya yardımcı olmak için faiz oranlarını ve kredi tutarlarını bir araya getirmek gibi bilgilere dayalı değerleri hesaplamak için formüller yazılabilir.

LibreOffice Writer kullanarak , bir belge metin, grafik, veri tabloları ve çok daha fazlasını içerebilir. Örneğin, belgeleri ve elektronik tabloları birbirine bağlayabilirsiniz, böylece verileri yazılı bir biçimde özetleyebilir ve elektronik tablodaki herhangi bir değişikliğin belgeye yansıtılacağını bilebilirsiniz.

LibreOffice Writer ve LibreOffice Calc'ı yan yana gösteren, elektronik tablolarda grafikler oluşturma veya belgelere görsel düzenlemeler ekleme gibi metinde açıklanan bazı işlevlerini vurgulayan bir ekran görüntüsü.

LibreOffice, Microsoft Office veya Adobe Portable Document Format (PDF) dosyaları gibi diğer dosya formatlarıyla da çalışabilir . Ek olarak, uzantıların kullanımıyla, LibreOffice size güçlü bir intranet çözümü sağlamak için Wiki yazılımıyla entegre edilebilir.

Web Tarayıcıları

Linux, Mozilla Firefox ve Google Chrome tarayıcılarının birinci sınıf vatandaşıdır . Her ikisi de hızlı, zengin özelliklere sahip ve web geliştiricileri için mükemmel desteğe sahip açık kaynaklı web tarayıcılarıdır. Bu paketler, rekabetin açık kaynak geliştirmeye nasıl yardımcı olduğunun mükemmel bir örneğidir. Bir tarayıcıda yapılan iyileştirmeler diğer tarayıcının gelişimini teşvik eder. Sonuç olarak, İnternet, web üzerinde yapılabileceklerin sınırlarını zorlayan ve çeşitli platformlarda çalışan iki mükemmel tarayıcıya sahiptir

Konsol Araçları

Tarihsel olarak, UNIX’in gelişimi, yazılım geliştirme ve sistem yönetimi becerileri arasında önemli bir örtüşme olduğunu göstermektedir. Sistemleri yönetmeye yönelik araçlar, döngüler (komutların tekrar tekrar uygulanmasına izin veren) gibi bilgisayar dillerinin özelliklerine sahiptir ve bazı bilgisayar programlama dilleri, sistem yönetimi görevlerinin otomatikleştirilmesinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle, bu becerilerin tamamlayıcı olduğu düşünülmelidir ve yetkin sistem yöneticileri için en azından programlamaya temel bir aşinalık gereklidir.


KABUK (SHELL)

•Kullanıcıların işletim sistemi ile etkileşebileceği iki ana ortam mevcuttur. Bunlardan birisi grafik masaüstü (GUI), diğeri de komut satırıdır.(CLI)
Komut satırını sunan ve komutları yorumlayıp çalıştıran kabuk programıdır.
•En yaygın kullanılan kabuk programı Bash olmakla birlikte ksh ,csh , zsh gibi farklı kabuklar da bulunmaktadır.
•Sisteme giriş yaparken her kullanıcı için tanımlı bir kabuk çalışır.
•Kabuk programı kullanıcıya bir komut satırı sunar ve komut girmesi için bekler, girilen bu komutu yorumlayıp gerekli
programları çalıştırır ve sonlanmalarını bekler.

•BASH: Bash , Unix ve benzeri işletim sistemleri için yazılmış komut satırı kabuğu ve bu kabuğun script dilidir. GNU Tasarısı’nın
parçasıdır ve birçok GNU/Linux dağıtımında ön tanımlı kabuk olarak gelir. İsmi ” Bourne again shell ” kelimelerinin kısaltılmasıyla oluşmuştur
•KSH: sh kabuğunun atasıdır. UNIX V sistemlerin varsayılan kabuğudur. ksh’ın açık kaynak versiyonu pdksh paketinin bir
parçası olarak çoğu rpm tabanlı sistemde orjinal olarak bulunur
•ZSH : sh kabuğunun klonlarından biridir. POSIX uyumludur ( bash gibi). İlk Mac OS X sistemleri zsh kabuğunu varsayılan kabuk olarak kullanmıştır.

Linux Önyükleme Süreci (BOOT PROCESS)

Linux sistemlerde ön yükleme süreci 6 temel aşamadan oluşmaktadır. Bu işlemler sorunsuz bir şekilde gerçekleştiği zaman sistem kullanılmaya hazır hale gelmektedir. Bu aşamalar;

>> Bilgisayarın güç tuşuna basıldıktan sonra BIOS devreye girmektedir.
1-) BIOS, CPU, Bellek, HDD gibi bilgisayarın temel donanımları arar ve testleri gerçekleştirir. Ayrıca Bootloader’ın yükleme ve yürütülmesini sağlar.
2-) 512 byte’dan oluşan yükleme medyası olan “boot sector” veya “MBR (Master Boot Recor) ” olarak adlandırılan yazılım yükleme işlemine başlamaktadır.
3-) Bu adımda ise açılış kaydı yükleyicileri çekirdeğin yerini bulur ve başlatır. Bunlar GRUB(Grand Unified Boot Loader) ve eski sistemlerde kullanılan LILO (Linux Loader) isimlerinden oluşmaktadır. (Aslında Linux kullananlar bunu ilk açılışta görmektedir. GRUB bir açılış ekranı görüntüler, birkaç saniye bekler ve bir seçim yapılmadı ise yapılandırma dosyasının da belirtildiği gibi varsayılan çekirdek görüntüsünü yükler.)
4-) Çekirdek devreye girdikten sonra amacı olan programı çalıştırmaktır. Çalışan ilk program init’dir (/sbin/init). PID numarası daima 1’dir. Bütün diğer süreçler init’e bağlıdır. İnit dursa bile çekirdek çalışmaya devam eder.
5-) INIT süreci başladıktan sonra yapılandırma dosyalarına bakarak sistemin hangi seviyede çalışacağına bakar. Akabinde sistem seviyesine göre gerekli süreçleri başlatır. Run level 0’dan başlayıp 6’ya kadar yani toplam 7 seviden oluşmaktadır.
6-) Son olarak kullanıcı alanı gelmektedir.

Genel olarak bakıldığı zaman süreçler birbirini tetikler ve karşıma kullanabileceğimiz bir kullanıcı arayüzü (User Interface) gelir.
Aşağıdaki görselde GRUB açılış ekranı gözükmektedir.

Bu genel bilgilerden sonra bir dağıtım kurup, komut satırının gücüne bakalım. Ben Oracle Linux 8.3 ile devam edeceğim. Farklı dağıtımlarda kullanabilirsiniz.

İlk olarak link üzerinden ISO dosyasını indirelim.
https://yum.oracle.com/oracle-linux-downloads.html?source=:ow:o:p:nav:121620LinuxHero&intcmp=:ow:o:p:nav:121620LinuxHero

Kurulum dosyasını mount ettikten sonra gelen pencerede 3 seçenek bizi karşılamaktadır. Test this media & Install Oracle Linux ile kurulum medyasını kontrol edip yükleme işlemine geçilebilir. Troubleshooting seçeneği ile sorun giderme işlemleri yapılabilmektedir. Ram testi vs gibi. İlk seçenek olan Install Oracle Linux ile kurulum adımlarına devam ediyoruz.

Kurulum sihirbazı bizi karşıladı, dil ayarlarını varsayılan olarak bırakıp Continue ile devam ediyoruz.

Klavye ayarlarımızı yaparak başlayalım. Keyboard kısmına girip Turkish olanı ekliyoruz ve üst kısma alıyoruz.

Add butonu ile ekledikten sonra isterseniz English seçeneğini kaldırabilirsiniz. İşlemleri gerçekleştirdikten sonra Done ile klavye kısmından çıkıyorum.

Ağ ve bilgisayar adını ayarlamak için Network & Hostname kısmına giriyoruz. İlk olarak Host Name kısmından bilgisayar adımızı veriyoruz. Akabinden etherneti ON duruma getiriyoruz. Eğer ortamınızda DHCP sunucusu var ise IP alacaktır. Eğer yok ise Configure kısmından manuel IP verebilirsiniz. Sunucu bloğunda ip dağıtmadığım için manuel olarak ayarlayacağım. İlk defa kurulum yapıyorsanız manuel ayarlama yapmayabilirsiniz.

Görseldeki gibi ağ bilgilerimi giriyorum ve save butonuna basıyorum. Ethernet’in ON ve Connected durumda olduğunu kontrol edip Done ile çıkış yapıyorum. Bu kısımda isterseniz IPv6’yı kaldırabilirsiniz.

Time & Date kısmına girip zaman ve tarih ayarlarımızı yapalım. Region kısmına Europe, City kısmına istanbul‘u bulup seçiyorum.

Network Time kısmındaki ayarlar butonuna tıklayıp, NTP sunucunuzu girebilir veya internet üzerinden bir NTP sunucu girebilirsiniz. Ayarları yaptıktan sonra Done ile çıkıyorum.
Bakınız: https://www.pool.ntp.org/zone/tr

Depolama ayarlarını yapmak için, Installation Destination butonuna tıklıyoruz. Bu kısımda Diskimizi seçmemiz gerekiyor aksi halde kuruluma devam edemeyiz. Ayrıca bu kısımdan Depolama ayarları ve ISCI, San Disk ekleme, bölme gibi işlemleri yapabiliriz. Ayarları yaptıktan sonra Done ile çıkış yapıyorum.

KDUMP kısmına geçiyorum. Peki KDUMP nedir? Bir sistem çökmesi durumunda Kdump, sebebin belirlenmesine yardımcı olan bilgileri yakalar. Varsayılan olarak, Kdump etkindir ve Kdump için ayrılan bellek miktarı otomatik olarak hesaplanır. Ayrılmış bellek miktarını kendiniz ayarlamak istiyorsanız , Manuel seçeneğini seçebilirsiniz. Varsayılan olarak bırakıyorum.

Installation Source kısmında kurulum medyamız bulunmaktadır. İsterseniz ağ üzerinden bir kurumum medyası belirtebilirsiniz. Bu kısımda herhangi bir değişiklik yapmıyorum.

 
SOFTWARE SELECTION kısmında sisteme yüklenecek yazılımı özelleştirmeyi seçerseniz, varsayılan kümeden paketleri seçebilir veya seçimlerini kaldırabilirsiniz. Örneğin, temel sunucu yapılandırması Gnome ve KDE masaüstü yazılımını ve X Windows Sistem paketlerini Masaüstü bölümünden kurmaz . Bir sunucu sistemine kurmak isteyebileceğiniz ek paketler Sunucular , Web Hizmetleri , Veritabanları ve diğer bölüm başlıkları altında mevcuttur.

Server with GUI: Sunucu yönetimi için GUI arayüzü ve araçlarının yer aldığı kurulum türüdür. Bu seçenekte seçilen ortam için ek yazılımlar bulunmaktadır. “Windows File server, FTP Server” gibi görselde gözükmektedir.
Server: İşletim sistemi kurulum aşamasında seçilen rol ve araçlar birlikte kurulmaktadır. Bu seçenekte ise Hardware Monitoring Utilities, Network Servers ve bir çok ek yazılımı yükleyebilirsiniz.
Minimal Install: Yalnızca Oracle Linux’u çalıştırmak için gereken minimum paket kümesini yükler. Bu set, wget veya unzip gibi normalde kullanabileceğiniz birçok yönetim aracını içermez .
Workstation: OpenOffice, grafik kullanıcı ortamı ve araçları ile multimedya uygulamalarını yükler.
Custom Operating System: Bazı durumlarda, uygulamalarınız kendi işletim sisteminizi kurmanızı veya özel bir çekirdek derlemenizi gerektirebilir. Bu durumlarda Custom Operating System seneğini kullanabilirsiniz.
Virtualization: Sanallaştırma ortamı için, KVM ve Virtual Machine Manager araçlarını kurar.

Güvenlik Politikası ekranındaki ayarları yapılandırarak isteğe bağlı olarak yükleme sırasında güvenlik politikasını ayarlayabilirsiniz. Güvenlik politikası tüm sistemlerde gerekli olmadığından, Güvenlik Politikası ekranını yalnızca kuruluşunuz tarafından tanımlanan belirli bir güvenlik politikasını uygulamanız gerektiğinde kullanın.
Ayrıca bir HTTP, HTTPS veya FTP sunucusundan indirdiğiniz özel güvenlik politikaları da ekleyebilirsiniz. Özel ilkeleri yapılandırmak için Güvenlik İlkesi ekranındaki İçeriği değiştir seçeneğini kullanabilirsiniz. Varsayılan olarak bırakıyorum.
Bakınız: https://docs.oracle.com/en/operating-systems/oracle-linux/8/security/
Kurulum adımlarına biraz daha detaylı bakmak için: https://docs.oracle.com/en/operating-systems/oracle-linux/8/install/ol8-install-basic.html#install-storage-network (Basic Installation)

Son olarak root parolamızı belirleyelim ve kurulumu başlatalım. Root Password butonuna basıyorum.

Güçlü bir parola için rakam, sembollerden ve harflerden oluşan karmaşık bir parola belirleyip, Done ile çıkış yapıyorum.

Kurulumu başlatmak için Begin Installation butonuna basıyorum. Sistem kaynaklarınıza göre kurulum süresi değişebilir.

Sistemi yeniden başlatalım.

Lisans sözleşmesini kabul edip ardından bir hesap oluşturup bitirelim.

Kullanıcımı oluşturuyorum. Şuan için kullanıcıyı yetkili yapmak istemediğim için Make this user administrator seçeneğini işaretlemedim. Ek olarak Advanced butonundan kullanıcı ve grup ID’lerini değiştirebilir yada bir guruba üye edebiliriz. Varsayılan olarak bırakıp Done ile devam ediyorum.

Finish Configuration butonuna basarak konfigürasyonları tamamlıyoruz.

Grub ekranı bizi karşılıyor, varsayılan olarak 5 saniye sonra sistem kendisini otomatik olarak başlatmaktadır.

Parolamızı girerek oturum açıyoruz. Dil ve klavye ayarlarını Next ile geçiyoruz.

Turn Off yerine aşağıda ki görseldeki gibi Connect yazıyor ise bir kere tıklamanız gerekmektedir.

Activities kısmından Firefox tarayıcısını açıp internete girebildiğinizi doğrulayın. Eğer bulunduğunuz ortamda bir firewall cihazı var ise geçici olarak herhangi bir filtre uygulamayınız.

Activities kısmından terminalimizi açalım.

Terminali açıldıktan sonra whoami yazalım ve kim olduğumuzu öğrenelim 🙂 Artık komutlara başlayabiliriz.

Bu makalemizde sizlere Linux hakkında giriş seviyesinde bilgilerden bahsettik. Makaleyi yazarken, Networking Academy ve Oracle Installation Guide sitelerinden faydalandım. Modül 2’de komut satırının gücünü inceleyeceğiz. Merak ettiklerinizi eksikleri veya eklemek istediklerinizi yorumlarda belirtebilirsiniz. Umarım faydalı olmuştur. Başka bir makalede görüşmek üzere. Sağlıcakla kalın 🙂

İlgili Makaleler

4 Yorum

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu