2024 Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu, sektördeki güncel durumu ayrıntılı şekilde ortaya koydu. iyzico, Dogma Alares ve Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) iş birliğiyle hazırlanan raporda e-ticaretin büyüklüğü dikkatleri çekerken, alışveriş sayısındaki durağanlık en çok konuşulan konulardan biri oldu.
E-Ticaret Hacmi 3 Trilyon Liraya Ulaştı
Yayınlanan raporda Türkiye’de e-ticaret satış hacmi TL cinsinden büyük bir artış gösterdi. 2022 yılında yüzde 111, 2023’te yüzde 133 oranında büyüme gerçekleştiren e-ticaret sektörü, 2024 yılında yüzde 61,7 oranında büyüme gerçekleştirerek toplamda 3 trilyon lira seviyesine çıkmayı başardı. Bu oran Türkiye’nin Gayri Safi Yurt İçi Hasılası’nın (GSYİH) yaklaşık yüzde 6,5’ine karşılık geldi. Fakat bu ticaret oranı, son 5 yıl içinde ilk kez düşüş gösterdi.
Yayınlanan rapora göre e-ticaret alanında 2023 yılında toplamda 5,9 milyar işlem gerçekleşti. 2024 yılına ait veriler de aynı sayıyı işaret ediyor. Ticari işlemlerde sipariş sayısı değişmezken, ortalama sepet tutarında ciddi bir artış yaşandı. 2023’te 317 TL olan ortalama sepet tutarı, 2024’te 508 TL’ye kadar çıktı. Ancak artan sepet fiyatlarına rağmen tüketicilerin toplamda daha az sıklıkta alışveriş yaptığı açıklandı.
Hazırlanan rapora göre, Türkiye’deki internet kullanıcılarının sadece yüzde 52’si çevrim içi alışveriş yapıyor. Bu oran, Türk e-ticaret sektörünün hâlâ önemli bir büyüme potansiyeline sahip olduğunu açıkça gösteriyor.
Türkiye’nin yurt dışına gerçekleştirdiği satışlarda dikkat çekici bir artış gözlemleniyor. 2022 yılında 2,2 milyar dolar olan e-ihracat hacmi, 2023’te 5 milyar dolara yükseldi. Bu ivme, 2024 yılında 6,4 milyar dolara ulaşarak devam etti. Mevcut tahminlere göre, 2025’te e-ihracat hacminin 8 milyar doları aşması bekleniyor.
iyzico’nun paylaştığı verilere göre en yüksek pazar payı “Moda ve Aksesuar” kategorisinde oldu. Bu alan e-ticaretin yaklaşık yüzde 26,6’sını oluşturdu. Listenin ikinci sırasında yüzde 11,5 ile “Elektronik ve Teknoloji” kategorisi bulundu. Bu iki kategori, sektördeki toplam hacmin önemli bir kısmını elinde tutmayı başardı.
E-ticaret üzerinden ticaret gerçekleştiren işletmelerin büyük kısmını mikro ölçekli satıcılardan oluştu. iyzico sistemine kayıtlı satıcıların yüzde 90,9’u mikro işletme statüsünde yer aldı. Buna rağmen mikro işletmelerin toplam satış hacmindeki payı sadece yüzde 2,7 seviyesinde kaldı. Bunun yanında büyük ölçekli işletmelerin oranı sadece yüzde 0,6 olsa da toplam satış hacminden yüzde 81,7’lik pay elde etti.
Satış kanalları üzerine bakıldığında sadece e-ticaret üzerinden satış yapan işletmelerin oranı yüzde 39 olarak açıklandı. Hem fiziki mağaza hem e-ticaret üzerinden satış gerçekleştiren işletmelerin oranı ise yüzde 61 sevisinde kaldı. Paylaşılan bu veriler, çoklu kanal kullanımının hâlâ önemli olduğunu bizlere gösterdi.
Raporda işletmelerin karşılaştığı en büyük sorunlar arasında yüzde 58 oranıyla pazaryeri komisyonları bulundu. Bununla beraber yüzde 57’lik oranla kendi web sitelerine trafik çekememe ve yüzde 44 ile pazaryerlerinde yaşanan yoğun rekabet yaşanan önemli sorunlar olarak kayıtlara geçti.
2024 yılı büyük kampanya dönemlerinde, çevrim içi alışveriş alışkanlıklarında dikkat çekici değişimler gözlemlendi. Özellikle Kasım ayındaki Black Friday döneminde gerçekleştirilen işlem sayısı ve ortalama sepet tutarı, Aralık başında düzenlenen Siber Pazartesi döneminin gerisinde kaldı.
Tüketicilerin Kasım ayında beklediği fırsatları bulamaması, Aralık ayına olan ilgiyi artırdı. Bu durum, Aralık ayının 2024’ün en yüksek satış hacmine ulaşan dönemi olmasını sağladı. Bu veriler, kampanyaların zamanlamasının ve sunulan indirimlerin tüketici davranışları üzerindeki etkisini bir kez daha ortaya koyuyor.
Yayınlanan 2024 Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu, sektördeki dinamiklerin dönüştüğünü açıkça ortaya koyuyor. Toplam işlem hacmi önemli ölçüde büyürken, sipariş sayısının sabit kalması, ortalama sepet tutarının yükseldiğini gösteriyor. Ayrıca, e-ihracattaki kayda değer artış ve moda ile teknolojinin pazar liderliğini sürdürmesi dikkat çekiyor. Büyük işletmelerin satış hacmine dominant etkisi ve kasım ayı indirimlerinin aralık ayına kayan ilgisi, pazarın karmaşık yapısını gözler önüne seriyor. Bu veriler, Türkiye’nin dijital ticaret sahnesinin sürekli evrildiğini ve yeni stratejilere ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.
Kaynak: İyzico
