Warez Nedir?

Warez, telif hakkı olan tüm materyallerin bu haklar ihlal edilerek satışa sunulması ya da ticari bir kaynak karşılığında yaygınlaştırılmasına denir. Warez, korsan ürün demektir. Korsan olarak ticareti yapılan her materyal, yasalar ihlal edilerek telif hakkı yasasına aykırı olarak alınıp satılır. Üzerinde belirli bir telif hakkı bulunan özellikle büyük kapasiteli materyaller, belli bir miktar ödenmeden kullanılmaz. Warez, bu hakları tamamen ortadan kaldırarak materyallerin çoğunlukla ücretsiz bir şekilde kullanılmasının önünü açar. Çok düşük bir bütçe ile ya da ücretsiz bir şekilde telif hakkı bulunan birçok materyale erişim bu sayede mümkün olur.

Warez kavram olarak telif hakkıyla korunan materyalin organize gruplar tarafından kanun dışı olarak yayınlanmasını tanımlayan bir terimdir. “Korsan” olarak nitelendirilen bu gruplar, üzerinde telif bulunan ürünleri belli bir tutar karşılığında ya da herhangi bir bedel gözetmeden yayımlayan ekiplerdir. Warez tanımı ilk olarak niteliği bilinmeyen bilgisayar grupları  sektörünün içerisindekiler tarafından kullanılmış. Ancak daha sonra korsan ticaretinin yaygınlaşması ile neredeyse tüm medya sektörünün bildiği bir terim halini almış.

Warezin kavram olarak ortaya çıkışı, “software” kelimesinden referans alınarak başlamış. Terimi ortaya atanlar İngilizce çok anlamlı “-s” harfini bu dağıtımlarla birleştirerek “program” kelimesini ilk aşamada “ware” olarak değiştirmişler. Daha sonra Wares’in adı, yeraltı dünyasının kendi dilinden dolayı “Warez” şeklini almış. Dilimizde ise doğrudan korsanlığı karşılıyor.

Warez Nasıl Gelişti?

90’lı yıllarda yazılım kırma ve dağıtma ile ortaya çıkan Warez, sonraki yıllarda korsan indirmelerin ve sektörün gelişmesi ile birlikte bu artan gücü görerek diğer ürünlere yöneldi. Artık yazılımlar, filmler, oyunlar ve hatta kitaplar artık “Warez” adı altında kullanıcılara dağıtılabiliyor. Warez yasa dışı telif haklı olan materyallerin dağıtımını hızlı bir şekilde ele geçirmiş durumda. Buradan elde edilen tüm materyaller sanal dünyada bilgisayar korsanlarının kullanımına sunuluyor ve ardından da çeşitli platformlara yükleniyor. Ancak bu telifli tüm materyallerin söz konusu şekilde sunulması bu dosyalara özgürce ulaşılabileceği anlamına gelmiyor.

Warez ilk bakışta büyük bütçeli birçok materyali kolaylıkla elde etmenin bir yolu gibi görünüyor. Ancak günümüzde birçok korsan, Warez dosyalarına kötü amaçlı yazılımlar ya da çeşitli virüsler yerleştirerek siz farkında bile olmadan dijital verilerinize erişebiliyor. Kolaylıkla sizi botnet’lerine üye yapıyor ve nihayetinde verilerinizi hackliyor. Böyle bir durumda hem Warez dağıtımları oluşturmak ve dağıtmak hem de kişisel verilerinizin ihlaline açık kapı bırakarak bu materyallerden faydalanmak yasa dışı oluyor.

Warez Türleri Nelerdir?

Warez türleri, farklı kategorilerde materyallerin içeriklerinin yayılması konusunda dallara ayrılmıştır. Aklınıza gelebilecek pek çok ürünün yasa dışı yayımlanması ve örneklerinin saklanması konusunda Warez, birçok farklı alt kategoride sınıflandırılır. Bu kategoriler şu şekildedir:

appz – Uygulama

Tüm bilgisayarların işletim sisteminde kolaylıkla çalışan yazılım paketleri için kullanılır. Bu ibare, ambalaj türünün orijinal ürün kopyasının “iso” görselinin tıpkı bir kopyası anlamına gelmektedir.

crackz – Jailbreak Uygulaması

Değiştirilmiş ya da birkaç yama yapılmış uygulamaların veya dosyaların  deneme sürümünü, orijinal sürümüne çevirmeye ve hatta kopyalama sistemini kırmaya yarayan programlar için verilen isimdir.

gamez – Oyunlar

Piyasada bir ücret dahilinde temin edilen ve telifli olarak dağıtılan oyunların daha çok ISO imaj dosyaları ve ROM imaj dosyaları için kullanılmaktadır.

moviez – Filmler

Korsan olarak yayımlanan tüm filmler için kullanılan isimdir. Orijinal film vizyona devam ederken ya da vizyona girmeden bir süre önce çeşitli şekillerde yayınlanır.

nocd or no cd

Herhangi bir dosyanın CD ya da DVD olmadan çalışmasına yarar. Bir yazılımın bir veya daha fazla dosyayı değiştirerek optik sürücüde bu şekilde çalışmasını sağlar.

tvripz – Televizyon

Çeşitli dizilerin ve programların görsel formatlarını yayınlanır yayınlanmaz reklamsız olarak dağıtmaya yarar.

mp3z – MP3 Audio

Telifli albümlerin ya da şarkıların erişilebilir olması için MP3 formatında olmasını sağlar, korsan versiyona sıkıştırır.

Bookz / ebookz / e-bookz – Kitaplar

E-kitaplar, e-dergiler gibi basılı ve süreli yayınların dijitalleştirilmiş versiyonlarını sunar.

xxx

Yetişkin içeriklerinin, pornografik filmlerin, resimlerin ve bunlar gibi birçok içeriğin sınıflandırılması ve yayımlanmasına verilen isimdir.

Warez’in Zararları Nelerdir?

Dijitalin her geçen gün daha da gelişmesi ile internet kullanımı giderek yaygınlaştı. Ancak bu yaygınlaşma beraberinde dijitaldeki içeriklere erişimin de yaygınlaştırılmasına neden oldu. Dijitalde birçok içerik, kullanıcı sayısının da artması ile ticari gelir elde etme kaynaklı olarak sunulmaya başlandı. Warez bu noktada insanların istediği şeylere daha kolay erişebilmesini ve bunu uzantılara çeşitli değişiklik programları aracılığıyla sağlamasını kolaylaştırdı. Bu kapsamda Warez uygulaması ile eklentilerin ve temaların jailbreak işlemine izin verdi.

Warez uygulaması sayesinde günümüzde pek çok şey kolaylaştı. Neredeyse her şirket veya şahıs, tema ve yazılım olarak kendine bir web sitesi kurdu. Ancak bunların yüklendiği temalar pahalı olduğu için Warezscript gibi uzantılar aracılığıyla birçok tema erişilebilir hale geldi. Kurulan bu uygulamaların kullanıldığı her platform, uygulamayı kullanan kişilerin rahatça sunuculara erişimini de kolaylaştırdı. Ne yazık ki bu açık, web sitelerine kurulan eklentiler ve temalar ile başkalarının da hareketlerinizi takip etmesine izin verdi. Bu bağlamda Warez uygulaması aslında riskli olsa da müşteri tarafından güvenilirliği düşürme potansiyeline açık hale geldi.

Korsan yazılımların ortaya çıkması bunun yanında orijinal üreticiler için de ciddi mali zararlar doğurmaya başladı. Aylar harcanarak ortaya çıkartılan dijital ürünlerin altında yatan emeğin çok kısa bir sürede telif hakları yok sayılarak yayımlanması Warez’in zararları içerisinde. Çünkü korsanlar ücretsiz yazılımlar üzerinde değişiklikler yaparak, yazılımı kendi yazılımları gibi bunları sunarak üzerinden ciddi bir gelir elde ediyorlar. Yazılımlar özellikle açık kaynak kodlu ise bunlara erişim çok daha kolay oluyor ve sonrasında korsanlar bu yazılımlara kendi isimlerini, logolarını vb. ekleyerek yazılımların kendi taraflarından geliştirildiğine karşıdaki kişileri inandırıyorlar. Böyle bir durumda da yazılımları tercih eden kişilerin verilerine ulaşım gerçekten sandığınızdan çok daha kolay oluyor.

Warez Riskli midir?

Warez, lisanslı ürünlere telif hakları ile ilgili herhangi ödeme yapmadan erişim sunan bir sürümdür. Bu noktada da lisanssız ürünlerin karşınıza çıkarabileceği problemleri bilmek gerekir. Elbette nedenle lisanslı ürün kullanmak çok daha doğrudur. Ancak maliyetlerden dolayı lisanslı ürünlere erişim olmadığı zamanlarda Warez’in sunduklarından yararlanmak işinizi kolaylaştırabilir.

Korsan içerikler, verginin ciddi bir yük olduğu ve maliyetlerin de arttığı dönemlerde özellikle ilgi çeken içerikler olsa da elbette riskleri de vardır.

• Kötü amaçlı kodlar yazılımlarınıza ve sistemlerinize zarar verebilir. Çünkü Warez uzantısı yasa dışı erişim sağlar. Bu yüzden de bu yazılımları kişisel kullanım için tercih eden kişilerin bilgilerine ulaşarak kendi yapısına yeni kodlar ekler.
• Warez ile birlikte gelen kötü amaçlı kodlar kendi sunucunuzu çökertebilir veya kalıcı hasarlar bırakabilir.
• Warez yapıları web sitelerinizde ahlaki açıdan da zarar verici olabilir. Bu da potansiyel müşteri portföyünüzün bir daha sizi tercih etmemesine yol açabilir.
• İçeriklerin ya da hizmetlerin pazarlanmasında , yasadışı içerik olarak işletmelere hukuki zararlar doğurabilir. Bu da kalıcı olarak altından kalkılmayacak yükler demektir.

Ülkemizde ve dünyada korsan ürün faaliyetlerine karşı uygulanan kanunlar ve yaptırımlar ülkeden ülkeye büyük çeşitlilikler gösterebiliyor. Bu noktada lisanslı ürün tercih ederek yukarıda saydığımız tüm bu risklerden uzak kalmak en etkili çözüm gibi duruyor.

İlginizi Çekebilir: Veri Ambarı (Data Warehouse) Nedir?