Evrenin derinliklerinde keşfedilen yeni bir gök olayı, süpernovaları ve gama ışını patlamalarını geride bıraktı. Araştırmacılar, “aşırı nükleer geçici olaylar” olarak adlandırılan bu olağanüstü patlamaların, Büyük Patlama’dan bu yana tespit edilen en güçlü enerji salınımı olduğunu belirtti.
Süpernovadan Katbekat Fazla Enerji Açığa Çıkıyor
Havai Üniversitesi Astronomi Enstitüsü’nden Jason Hinkle liderliğindeki ekip, bu devasa kozmik olayları “Extreme Nuclear Transients (ENT)” olarak sınıflandırdı. Ekip, Science Advances dergisinde yayımlanan çalışmalarında ENT’lerin yıldız ölümlerinden çok daha güçlü ve kalıcı olduğunu vurguladı. ENT’ler, yalnızca birkaç hafta süren patlamalar yerine yıllarca sürebilen parlak ışımalar yaratıyor.
Bu güçlü patlamalar, Güneş’in kütlesinden en az üç kat büyük yıldızların, galaksi merkezlerindeki süper kütleli kara deliklerle karşılaşmasıyla başlıyor. Standart gelgit bozunma olaylarından farklı olarak ENT’ler, yıldızları ani şekilde yok etmiyor. Yıldızlar, yavaş ve parçalanarak yok oluyor. Ardından, bu yıldız kalıntıları kara deliğin etrafında bir disk oluşturarak uzun süreli ışıma sürecine giriyor.
Bilim insanları, ENT olaylarının tipik süpernovalardan on kat daha parlak olduğunu ortaya koydu. Bu olayların bazıları, bir süpernovanın yaydığı enerjinin 25 katına kadar ulaşabiliyor. Şimdiye kadar tespit edilen en güçlü ENT, “Gaia18cdj” olarak adlandırılan patlama oldu. Bu olay, yalnızca bir yıl içinde Güneş’in tüm ömrü boyunca yaydığı enerjinin yüz katını saldı.
Araştırma ekibi, Avrupa Uzay Ajansı’nın Gaia görevi kapsamında 2016 ve 2018 yıllarına ait verileri incelerken olağandışı uzun süren ışımalar tespit etti. Bu ışımalar, uzak galaksilerin merkezlerinden yayıldı ve diğer patlamalardan farklı olarak yıllarca süren bir görünürlük gösterdi.
ENT’lerin detaylı analizi, yalnızca yıldızların ölümü hakkında değil aynı zamanda süper kütleli kara deliklerin nasıl büyüdüğü hakkında da önemli bilgiler sunuyor. Araştırmanın ortak yazarlarından Benjamin Shappee, ortaya çıkan bu tür gözlemlerin erken evrendeki kara delik oluşum süreçlerini anlamak için büyük fırsatlar yarattığını açıkladı. Gözlemlenen ENT olayları, geçmişte galaksilerin çok daha yoğun yıldız oluşumu ve enerji salınımı dönemleri geçirdiğini de ortaya koydu.
