İstanbul’da meydana gelen 6.2 büyüklüğündeki son deprem, erken uyarı sistemlerinin ne kadar hayati olduğunu bir kez daha gösterdi. Google, bu depremi Android kullanıcılarına 30 saniye öncesinden bildirerek birçok kişinin tedbir almasına yardımcı oldu. Peki, depremi önceden haber verebilen mobil uygulamalar gerçekten nasıl çalışıyor? Hangi uygulamalar daha güvenilir?
Deprem Uyarı Uygulamaları Nasıl Çalışır?
Deprem erken uyarı sistemleri, sanılanın aksine depremleri önceden tahmin etmez. Yani, bir depremin saatler ya da günler öncesinden olacağını söyleyen sistemler bilimsel olarak geçerli değildir. Ancak teknoloji sayesinde, bir deprem meydana geldikten saniyeler sonra harekete geçebilen sistemler geliştirilmiştir. Bu sistemler, deprem sarsıntısı başladıktan hemen sonra kullanıcıları uyararak, kişilere birkaç saniyelik hayati bir zaman tanır.
Depremler yerin altında kırılmalar sonucu oluşur ve bu sırada iki tür dalga yayılır:
- P Dalgası (Birincil Dalga): Hafif, hızlı ve yıkıcı olmayan dalgadır. İnsanlar genellikle bu sarsıntıyı fark etmez.
- S Dalgası (İkincil Dalga): Daha yavaş ama çok daha güçlü ve yıkıcıdır.
Telefonlardaki ivmeölçerler, P dalgasını algılar ve analiz sonrası, yıkıcı S dalgası ulaşmadan önce kullanıcıya uyarı gönderir. Özellikle büyük şehirlerin dışında yaşayanlar, depremin merkez üssüne daha uzak oldukları için uyarıyı 10 ila 30 saniye öncesinden alabilirler. Bu süre; bina boşaltmak, sabitlenmemiş eşyaların altından uzaklaşmak ya da güvenli pozisyona geçmek için yeterli olabilir.
✅ 1. Android Deprem Uyarı Sistemi (Google)
Google tarafından geliştirilen Android Deprem Uyarı Sistemi, dünya genelinde en yaygın kullanılan erken uyarı sistemlerinden biridir. Sistem, Android işletim sistemine sahip tüm telefonlarda yerleşik olarak bulunur ve aktif hâle getirildiğinde cihazınız otomatik olarak bir sismograf gibi çalışmaya başlar.
Her Android telefon, bulunduğu konumda sarsıntı verilerini toplar. Bu veriler Google’ın sunucularında analiz edilerek, gerçek bir deprem olup olmadığı tespit edilir. Eğer sistem bir deprem saptarsa, bu bilginin etrafındaki diğer cihazlara iletilmesi yalnızca birkaç saniye sürer. Böylece, P dalgası geçtikten hemen sonra binlerce kullanıcı S dalgası ulaşmadan uyarılmış olur.
➕ Avantajları:
- Türkiye’nin her yerinde çalışır
- Tüm Android telefonlarda yüklüdür
- Ekstra uygulama gerektirmez
- Pil tüketimini artırmaz
- Anında uyarı verir
➖ Dezavantajı:
- iPhone (iOS) cihazlarla uyumlu değildir
📱 Nasıl Açılır?
- Telefonunuzun Ayarlar menüsüne girin
- Güvenlik ve Acil Durum menüsünü bulun
- “Deprem Uyarıları” seçeneğini etkinleştirin
- Artık sistem aktif hâle gelir
✅ 2. Deprem Ağı (Earthquake Network)
Earthquake Network, Android ve iOS işletim sistemlerinde çalışan, kullanıcılardan gelen ivme verilerini analiz ederek deprem tespiti yapan bir başka uygulamadır. Türkiye’de en yaygın kullanılan erken uyarı uygulaması olarak öne çıkar. Özellikle iPhone kullanıcıları için bu uygulama, Google sistemine göre büyük avantaj sağlar.
Uygulamanın başarısı, onu kullanan kişi sayısıyla doğru orantılıdır. Ne kadar çok kullanıcı varsa, sistem o kadar doğru ve hızlı sonuç verir. Türkiye’de milyonlarca kişi tarafından indirilmiş olması, onu en güvenilir kaynaklardan biri yapar.
➕ Avantajları:
- iOS ve Android desteği
- Gerçek zamanlı deprem haritası
- Hızlı uyarı gönderme
- Kullanıcı dostu arayüz
- Deprem geçmişini görüntüleyebilme
➖ Dezavantajı:
- iOS sürümü ücretli (99,99 TL)
Deprem Ağı Android
Deprem Ağı iOS
✅ 3. MyShake
Kaliforniya Üniversitesi tarafından geliştirilen bu uygulama, akademik tabanlı olmasıyla dikkat çeker. Android ve iOS cihazlarla uyumludur. Telefonun sensörlerini kullanarak deprem anındaki hareketleri algılar ve analiz eder. Ancak, Türkiye’de kullanıcı sayısı Earthquake Network kadar fazla değildir. Bu nedenle uyarıların zamanlaması ve doğruluğu, diğer iki sistem kadar etkili olmayabilir. Yine de alternatif olarak denenebilir.
➕ Avantajları:
- Akademik destekli proje
- Uyarıları hızlı gönderir
- Deprem sonrası analiz sunar
➖ Dezavantajı:
- Türkiye’de kullanıcı sayısı az
- Veri ağı sınırlı
Türkiye’de yaşıyorsan ve Android bir telefona sahipsen, Google Android Deprem Uyarı Sistemi en pratik ve güvenilir seçenektir. Çünkü ek bir uygulama indirmen gerekmez ve sistem, zaten cihazında çalışır durumda olabilir. iOS kullanıcıları için ise Deprem Ağı uygulaması açık ara en iyi alternatiftir. Türkiye’deki geniş kullanıcı ağı sayesinde hızlı ve doğru uyarılar gönderir.
Her iki durumda da erken uyarı sistemlerini aktif tutmak, hayat kurtarabilecek birkaç saniyelik zamanı kazanmanı sağlar. Asansörden çıkmak, güvenli pozisyona geçmek ya da düşebilecek eşyalardan uzaklaşmak için bu kısa süre hayati olabilir.
