Uncategorized

Windows 10 Yenilikleri – Etkileşimli Yeni Nesil Komut Satırı

Microsoft’un yeni nesil client işletim sistemi Windows 10 için geliştirme süreci devam ediyor. Tahmini olarak 2015 Ağustos sonu ya da Eylül başı gibi resmi olarak piyasaya çıkmasını beklediğimiz ürünle Windows client işletim sistemlerinde yepyeni bir dönem başlıyor. Windows 10 eski client işletim sistemlerinde olduğu gibi Windows 8.1 işletim sisteminin devamı niteliğinde gelen bir işletim sistemi değil. İsminin de Windows 10 olmasının temel nedenlerinden birisi bu aslında. Windows 10 client işletim sistemlerinde oyunun kurallarını değiştiren yeni bir başlangıç.

clip_image002

Yeni işletim sistemi farklı platformlarda çalışabilecek uyumlulukta tasarlandı. Çalıştığı cihazın özelliğine göre otomatik olarak arayüzü kendini adapte edebiliyor. Normal bir PC ya da laptop gibi kullanabilirken, aynı zamanda tablet moduna geçebilen bir özelliğe sahip. Windows 10 için aynı zamanda mobil sürümler de mevcut.

Hızlıca bir bakışta Windows 10 ile gelen yeni özellikleri sıralayacak olursak:

Daha Güçlü Start Menüsü

Akıllı asistan Cortana

Yeni nesil browser Microsoft Edge (Kod Adı : Spartan)

Hololens desteği ile Holografik deneyim

Windows 10 üzerinde Xbox Oyunları

Universal Apps

Laptop Mode ve Tablet Mode bir arada (Continuum)

Windows Phone/RT yerine tek platform : Windows 10 Mobil

Daha anlaşılır ve görünür Action Center

PowerShell 5.0

OneGet Paket Yönetimi

Etkileşimli Yeni Nesil Komut Satırı

Yeni Nesil Kimlik Yönetimi ve Erişim Metodları

Cloud Domain Join (Azure AD Join)

Wireless Device Recovery

 

Bu yenilikleri farklı makalelerde detaylı olarak ele alacağız.

İlk bir yıl süresince Windows 7, Windows 8 ve Windows 8.1 kullanıcıları ücretsiz olarak Windows 10’a geçiş yapabilecekler.

Windows 10 Teknik önizleme sürümünü bu adresten indirip inceleyebilirsiniz.

Bu makalemizde yukarıda maddeler halinde belirttiğimiz Windows 10 ile gelen yeniliklerden “Etkileşimli Yeni Nesil Komut Satırını” detaylarıyla uygulamalı olarak inceliyoruz.

Mimari Yapısı :

Windows işletim sistemlerinde komut satırı denilince iki uygulama akla gelecektir:

Command Prompt (CMD)

PowerShell

Yukarıdaki komut konsollarının her ikisi de Conhost.exe isimli konsol uygulaması tarafından host edilmektedir. Dolayısıyla CMD.exe ya da PowerShell.exe kullanılarak yapılan özelleştirme seçenekleri ya da her iki konsol uygulaması için de aynen geçerli olacaktır. Çünkü her ikisinin de bağlı olduğu konsol uygulaması conhost.exe’dir ve bunlar bu konsol uygulaması kullanılarak yüklenirler. Process Explorer ile kontrol ederseniz de bunu göreceksiniz:

clip_image003

Şimdi artık uygulamalı olarak Windows 10 ile gelen komut satırı yeniliklerini ele alalım.

 

Komut Satırı Yenilikleri :

Windows 10 ile komut satırında (command prompt) bazı önemli ve heyecan verici yenilikler geliyor. Windows 10 komut satırı ile çalışmak Windows 10 öncesi versiyonlara göre çok daha keyifli, dinamik ve ilgi çekici. Windows tarihinde uzun yıllar sonra komut satırı da yenilenmiş olarak geliyor.

Windows 10 ile komut satırı yeniliklerini kullanabilmek için öncelikle aktifleştirilmesi gerekiyor. Bu etkinleştirmeler için Command Prompt ekranında Properties bölümüne giriyoruz ve Options sekmesine geçiyoruz.  Karşımıza gelen bütün kutucukları aktifleştiriyoruz.

clip_image004

clip_image005

clip_image007

Not : Bu seçenekler ilk technical Preview sürümlerinde bu seçenekleri Experimental sekmesinden ayarlıyorduk. Son durumda Options sekmesinde ilgili grup kutusu içerisinde geliyor.

Bu seçenekler Windows 10 bilgisayarınızın registry kütüphanesi içerisinde HKEY_Current_User\Console altından da DWORD değerleri kullanılarak yapılandırılabilir.

clip_image009

Registry Anahtarı

Açıklama

ForceV2

Yeni konsol özellikleri aktifleştirmek için “1”, devre dışı bırakmak için de “0” değeri verilmelidir.

LineSelection

Seçimi aktifleştirmek için “1”, devre dışı bırakmak için “0” değeri atanır.

FilterOnPaste

Yeni yapıştır özelliği için “1” atanır.

LineWrap

Yeniden boyutlandırmada metni kaydırmak için “1” değeri atanır.

CtrlKeyShortCutsDisabled

Yeni kısayolları aktifleştirmek için “0”, devre dışı bırakmak için “1” atanır.

ExtendedEditKeys

Klavye seçim tuşlarını etkinleştirmek için “1”, devre dışı bırakmak için de “0” atanır.

TrimLeadingZeros

Çift tıklama seçimlerinde boşlukları almak için “1”, aynen bırakmak için “0” atanır.

WindowsAlpha

%30 ile %100 arasında şeffaflık ayarını yapılandırır. 0x4C ile 0Xff ya da 76 ile 255 arası.

WordDelimiters

Kelime ayracı karakterlerini atamak için kullanılır.

 

Windows 10 ile birlikte Command Prompt gerçek bir Windows uygulaması gibi davranış gösteriyor. Şimdi yukarıda kutucukları işaretleyerek aktifleştirdiğimiz bu yenilikleri maddeler halinde inceleyelim.

Büyütülebilir Pencere:

Windows 10 Command Prompt’un Properties’inde Options sekmesindeki kutucukları aktifleştirdikten sonra komut satırı penceresi de diğer pencereler gibi davranış gösterir. Maximize butonuna bastığınızda komut satırı ekranın tamamını kaplayacaktır. Ekranın tamamını kapmak için ALT+Enter tuş kombinasyonu da kullanılabilir.

clip_image010

Restore butonuna basarak da tekrar eski boyutuna geri getirebilirsiniz. Ekranı bir önceki boyutuna geri almak için yine ALT+Enter tuş kombinasyonu da kullanılabilir.

Serbest bir biçimde komut satırı penceresini büyütmek için de köşelerden tutarak bu işlemi kolaylıkla gerçekleştirebilirsiniz.

Metni Kaydır:

Windows 10 Command Prompt’un Properties’inde Layout sekmesindeki özelliklerden biri de “Wrap text output on resize” seçeneğidir.

clip_image012

Bu seçenek aktif olduğunda aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi komut satırı penceresinin genişliği daraltıldığında metin otomatik olarak alt satıra kaynaktadır.

clip_image014

Metin Seçimi (Text Selection) :

Windows 10 Command Prompt’un Properties’inde Options sekmesindeki özelliklerden biri de “Quick Edit Mode” seçeneğidir.

 

clip_image016

Bu seçenek aktif değilse komut penceresinde metinlerde seçim gerçekleştirmek için Commad Prompt ya da mouse sağ tuş menüsünden Edit à Mark seçeneğini kullanmanız gerekir. Bu eski versiyonlarda da olan kullanım. Quick Edit Mode seçeneği de esasında önceki versiyonlarda mevcut olan bir özellikti.

clip_image017

Windows 10 ile gelen yeniliklerden yukarıda da bahsettiğimiz “Quick Edit” seçeneği aktifken Mark komutunu vermeden de mouse kullanarak komut satırında istediğiniz metinler bloğunu doğrudan seçebilirsiniz.

clip_image018

Kopyala, Yapıştır, Tümünü Seç Yenilikleri :

Windows 10 Command Prompt’un yeni özelliklerinden biri de kopyala, yapıştır ve tümünü seç kısayolları:

Kopyala (Ctrl+C)

Yapiştir (Ctrl+V)

Tümünü Seç (Ctrl+A)

Kes (Ctrl+X)

Shift + Sol Yön Tuşu (ß)

Shift + Sağ Yön Tuşu (à)

Shift + Yukarı Yön Tuşu

Shift + Aşağı Yön Tuşu

Shift + End Tuşu

Komut satırındaki metnin tamamı Ctrl+A ile seçilip, seçilen metin Ctrl+C kısayolu ile kopyalanıp Ctrl+V ile de kolayca yapıştırılabilir. Böylece kopyala-yapıştır özelliği komut satırında diğer Windows uygulamalarında olduğu gibi kullanılıyor.

Seçme işleminde ekranda kursörün klavye tuşları ile istenilen yöne hareket ettirilmesi için de işaretleme modu tuş takımları kullanılabilir:

Ctrl+M (Kursörü serbest hareket etme moduna alır.)

Ok Yön tuşları : Kursörü istenilen yöne hareket ettirir.

Page Up/Down : Kursörü bir sonraki/önceki sayfaya götürür.

Ctrl+Home : Kursörü ekranın başına konumlandırır.

Ctrl+End : Kursörü ekranın sonuna konumlandırır.

Komut penceresinde gezme tuşları:

Ctrl+Yukarı Yön Ok Tuşu : Bir satır yukarı taşır.

Ctrl+Aşağı Yön Ok Tuşu : Bir satır aşağı taşır.

Ctrl+Page Up Tuşu : Bir sayfa ileri taşır.

Ctrl+Page Down Tuşu : Bir sayfa geri taşır.

Komut penceresinde arama tuş kombinasyonu : Ctrl+F : Find diyalog kutusunu açar.

Komut penceresini kapatma tuş kombinasyonu : Alt+F4

Yüksek Çözünürlük Desteği :

Yüksek çözünürlüklü bir ekrana sahipseniz Windows 10 komut satırı için True Type font tiplerinden birini seçtiğinizde işletim sistemi ekran boyutuna göre otomatik olarak font boyutunu uygun büyüklüğü göre ölçekleyecektir. Bu özellik özellikle yüksek çözünürlükte metnin daha kolay okunmasını sağlayacaktır.

Şeffaflık :

Windows 10 Command Prompt’un yeni özelliklerinden biri de şeffaflık ya da opaklık (opacity) özelliğidir. Bu özelliği Command Prompt Properties’den Colors sekmesinden Opacity grup kutusu içerisinden ayarlanabilir.

clip_image020

clip_image022

Şeffaflık değer aralığı %30%100 arasında ayarlanabilir. Command Prompt Properties’den ayarlanan değerler onaylandıktan sonra yeni açılacak komut satırı pencereleri de bu özellikte açılacaktır. Herhangi bir komut penceresinde çalışma anındaki pencere için klavyeden Ctrl+Shift+[+]  ya da Ctrl+Shift+Mouse Scroll Up ile şeffaflık ayarı artırılabilirken, Ctrl+Shift+[-] ya da Ctrl+Shift+Mouse Scroll Down ile de şeffaflık azaltılabilir.

PowerShell Komut Satırı :

Yukarıda bahsettiğiniz Windows komut satırı özellikleri aynen Windows PowerShell komut satırı için de geçerlidir.

Hızlı düzenleme seçenekleri Windows PowerShell için de aynen gelmektedir.

clip_image024

Windows PowerShell komut ekranının yeniden boyutlanması durumları için metni kaydırma özellikleri de aynen geçerlidir.

 

clip_image026

Windows PowerShell komut ekranının şeffaflık ayarları da (Opacity) aynen geçerlidir.

clip_image027

 

ÖZETLE

Microsoft yeni nesil client işletim sistemi Windows 10 için beta sürümleri inceleme süreci devam ediyor. Ve bu süreçte biz de gelen yenilikleri sizlerle incelemeye devam ediyoruz. Bu makalemizde de Windows 10 ile gelen yeniliklerden “Etkileşimli Yeni Nesil Komut Satırını” detaylarıyla uygulamalı olarak inceledik. Diğer yenilikleri incelediğimiz bir sonraki makalemizde görüşmek dileğiyle, sağlıcakla kalın.

 

Mesut ALADAĞ.
Microsoft MVP, MCT

www.mesutaladag.com
/ www.twitter.com/mesutaladag

 

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu