Windows 10 Hyper-V Sanal Disk ve Sanal Disk Düzenleme İşlemleri- Bölüm 2
Makalemizin ilk bölümünde Windows İşletim Sistemi üzerinde Sanal disk oluşturma, oluşturulan sanal diski işletim sistemine ekleme, Hyper-v üzerinde disk oluşturma, Hyper-v üzerindeki sanal makinaya sonradan oluşturulan diski bağlama işlemleri yaptık. Bu makalemizde yine farklı işlemler ile ilerliyor olacağız. İlk olarak Hyper-v sanal makinamıza fiziksel bir diski bağlama adımını ele alacağız.
Hyper-V Üzerindeki Sanal Makinaya Fiziksel Disk Bağlamak
Ekleyecek olduğumuz disk literatürde pass-through disk olarak geçmektedir. Pass-through fiziksel usb, fiziksel sata veya storage üzerindeki bir lun alanının sanal makinaya bağlanması anlamını ifade eder. Her ne kadar yüksek I/O gerektiren durumlarda kullanılması düşünülse bile bu ortama göre farklılık arz edebilir. Performans kriteri ortamda şartlarına bağlı olacak değişim gösterebilir.
Eklenecek fiziksel disk sistem üzerinde mutlaka aşağıdaki gibi Offline yani çevrim dışı olmalıdır.
Yeni bir sanal makine oluştururken veya oluşturulmuş olan sanal makinaya ekleme imkânımız vardır. Biz elimizde oluşturulmuş olarak bekleyen sanal makinamıza fiziksel disk ekleme işlemi yapacağız. Sanal makinamız üzerinde sağ tıklayarak Ayarlar… kısmına tıklayalım.
Biz şu anda IDE olarak ekleme yapacağız. Ancak makinamız açık ise SCSI olarak ekleme imkanına sahibiz. IDE olarak ekleyeceğimiz için makinamız kapalı durumda. IDE Denetleyicisi seçiliyken Sabit Sürücü seçimini yapalım ve Ekle butonuna tıklayalım.
Disk ekleme adımımızda Fiziksel Sabit Sürücü seçimini yaparak diskimizi seçelim. Bu ekranımızda sadece çevrimdışı durumda bekleyen fiziksel alanlarımız listelenecektir.
Diskimiz seçildi. Tamam butonuna tıklayalım.
Sanal makinamız açıldığında diskimizin başarı ile eklendiğini görebilmekteyiz.
Hyper-v Yönetim Konsolu Üzerinde Disk Sıkıştırma
İlk Hyper-v konsolumuz üzerinde yer alan bir sanal makinamızın özelliklerine gelelim. Disk durumunu görüntülemek için İncele butonumuza tıklayalım.
Bu ekranımızdan sanal diskimizin biçimini, türünü, nerede tutulduğunu gerçek ve fiziksel disk üzerinde kapladığı alanı görebilmekteyiz. Bu ekran yoğun sanal makine olan ortamlarda etkin kullanılan bir alan olma özelliği göstermektedir.
Diskimiz yukarıda görüldüğü gibi dinamik bir disk ve büyür ama veri sildikçe geri ufalma yapmaz. Bu nedenle disk üzerinde ilk işlem olarak disk sıkıştırması yaparak yedekleme sırasında kolaylık ve fiziksel disk üzerinde alan kazanımı sağlayalım. Diskimiz üzerinde Düzenle butonuna tıklayalım.
Mevcut seçili diskimizin yolu göründü. İleri butonu ile sonraki adıma ilerleyelim.
3 seçenek bizi karşıladı ancak biz bu adımımızda sıkıştırma yapacağımız için ilk seçim olan Sıkıştır seçimini yapıp İleri ile sonraki adıma ilerleyelim.
Yapacağımız işlemin özeti bize sunuldu. Son ile işlemi başlatalım. Disk boyutuna göre bu işlem zaman alacaktır. Bizim lab ortamımızdaki diskimiz ufak olduğundan bu işlem çok hızlı şekilde tamamlandı.
Hyper-v Yönetim Konsolu Üzerinde Disk Genişletme
Sanal makinalarımızda ilk disk oluşturma aşamasında disk alanını isteyerek veya istemeden ufak olarak belirlemiş olabilir. Ayrıca planlı olarak kontrolümüzde bir büyüme tasarlamış olabiliriz bu gibi durumlardan dolayı sanal disk alanımızın yetmediği durumlarda disk genişletmesi yapmamız gerekmektedir. Bu işlemi yapabilmek için Hyper-v konsol üzerindeki Disk düzenleme aracını kullanabileceğimiz gibi sanal makinamızın özellikleri üzerinden bu işlemi yapma imkânımız var. Yine sanal makinamızın özelliklerinde diskimizi seçelim ve Düzenle butonumuza tıklayalım.
Disk yolumuz ve hangi disklerin düzenlenebileceği bilgisini içeren ekranda İleri butonu ile ilerleyelim.
Bu adımımızda genişletme işlemi yapacağımız için Genişlet seçimini yapıp İleri butonuna tıklayalım.
Mevcut disk boyutumuz bize sunuldu ve ne kadar büyütmek istiyorsak mevcut disk boyutundan küçük ve 64 TB’tan büyük olmamak kaydı ile boyutu belirlememiz gerekiyor.
Dinamik disk boyutu olarak 64 TB, vhdx sınırı olduğundan disk genişletme aşamasında atanabilir ancak VHDX boyutu fiziksel disk üzerindeki boş olanı kesinlikle aşamaz. Bu ayarımızdan sonra İleri butonuna tıklayarak sonraki adımımıza geçelim.
Gerekli özet ekranımızda Son butonumuza tıklayarak işlemimizi tamamlayalım.
Bu işlem sonrasında sanal makinamızı açtığımızda genişlemiş olan alanı görmekteyiz.
Disk üzerinde sağ tıklayarak Birimi Genişlet… kısmına tıklayalım.
Klasik disk genişletme adımlarımızı tamamlayalım.
Disk boyutumuzu büyütmüş bulunuyoruz. Sanal makine üzerinde gereksiz yere bol kaynaklı makinaları gerçek ortamımızda oluşturmamaya özen göstermeliyiz. Ne kadar kaynak gerekli ise o kadar kaynak atamak yararlı olacaktır. Bu nedenle ara ara böyle operasyonlara maruz kalabiliriz ancak sistemin elimizin altında olması ara ara ortam kontrolü gibi durumlarda yararlı olacağını düşünüyorum.
Hyper-v Yönetim Konsolu Üzerinde Disk Dönüştürme
Bazı durumlarda sanal disk üzerinde dinamikten, sabit büyüklüklü diske vhd diskten, vhdx diske veya tam tersi işlemlere dönüşüm yapma gibi gereksinimler olabilir. Tabi bu dönüşümler için belirli şartları yerine getirmek gerekir. Örnek olarak 2 TB kapasiteden büyük olan diskleri VHDX formatından VHD formatına çeviremeyiz. Nedeni ise VHD maximum 2 TB desteklemektedir. Yine bir örnek daha verecek dinamik büyüyen bir diski fiziksel disk alanından daha büyük olacak şekilde sabit büyüklükteki yani fixed diske çeviremeyiz.
Gerekli işlemler için sanal makine özelliklerimizi açalım. Bu işlemi Hyper-v konsol üzerindeki disk düzenleme aracından da yapabilmekteyiz. Disk seçiliyken Düzenle butonumuza tıklayalım. Dikkat ederseniz VHD formatındaki bir diski dönüştüreceğiz.
Disk yolumuz ve hangi disklerin düzenlenebileceği bilgisini içeren ekranda İleri butonu ile ilerleyelim.
Bu adımımızda dönüştürme işlemi yapacağımız için Dönüştür seçimini yapıp İleri butonuna tıklayalım.
Mevcut diskimiz VHD olduğundan ve biz bir dönüşüm işlemi yapacağımızdan dolayı VHDX seçimini yapıyoruz. Bu diskin yararları ve desteklenmeyen sistemler noktasında disk seçim alanında bilgi sunulmaktadır. Seçimi yaptıktan sonra İleri butonuna tıklayalım.
Bu adımda diskin türünü de değiştirme imkanına sahibiz ancak biz bu senaryoyu farklı örnekte ele alacağımız için Dinamik olan diskimizi yine dinamik seçimde bırakıp İleri butonu ile sonraki adıma ilerliyoruz.
Dönüşüm sonrası diskimizin nereye kayıt edileceğini seçiyoruz. Bunun nedeni ise mevcut diskimiz dönüşüm sırasında birebir dönüştürülmez. Mevcut diskin farklı bir kopyası bizim istediğimiz dönüşüm şekline göre baştan oluşturulur. İsim verdikten sonra Kaydet butonumuza tıklayalım.
Kaydedeceğimiz yol belirlendi. İleri ile sonraki adıma geçelim.
Özet ekranımızda yapılacak olan işlerin özeti sunulmaktadır. Son ile adımı başlatalım. Burada dönüşüm yapılacak olan disk boyutuna göre ve fiziksel bilgisayarın performansına göre dönüşüm belirli bir süre zaman alacaktır. Bu işlem sırasında kesinti yapmadan işlemin sorunsuzca tamamlanmasını beklemekte yarar var.
Şu anda test.vhd olan diskimiz test1.vhdx olarak dönüştürüldü.
Bu dönüşüm işlemlerini Hyper-v konsolu üzerindeki Disk düzenleme aracı ile yapabileceğimizi yukarıda birkaç kez belirtmiştik. Farklı örnek olması açısından yine bir VHD diski VHDX diske dönüştürme işlemimizi bu araç üzerinden yapalım. Disk Düzenle… butonumuza tıklayalım.
Sihirbaz ekranımızı İleri butonuna tıklayarak geçelim.
Disk yolumuz ve hangi disklerin düzenlenebileceği bilgisini içeren ekranda İleri butonu ile ilerleyelim.
Bu adımımızda dönüştürme işlemi yapacağımız için Dönüştür seçimini yapıp İleri butonuna tıklayalım.
Mevcut diskimiz VHD olduğundan ve biz bir dönüşüm işlemi yapacağımızdan dolayı VHDX seçimini yapıyoruz. Bu diskin yararları ve desteklenmeyen sistemler noktasında disk seçim alanında bilgi sunulmaktadır. Seçimi yaptıktan sonra İleri butonuna tıklayalım.
Bu adımda diskin türünü de değiştirme imkanına sahibiz ancak biz bu senaryoyu farklı örnekte ele alacağımız için Dinamik olan diskimizi yine dinamik seçimde bırakıp İleri butonu ile sonraki adıma ilerliyoruz.
Dönüşüm sonrası diskimizin nereye kayıt edileceğini seçiyoruz. Bunun nedeni ise mevcut diskimiz dönüşüm sırasında birebir dönüştürülmez. Mevcut diskin farklı bir kopyası bizim istediğimiz dönüşüm şekline göre baştan oluşturulur. İsim verdikten sonra Kaydet butonumuza tıklayalım.
Kaydedeceğimiz yol belirlendi. İleri ile sonraki adıma geçelim.
Sonuç olarak farklı yöntem ile amacımıza ulaştık. Bunun yanında bu işlemleri yine powershell komut setleri ve script ile yapma gibi birçok imkana sahip durumdayız. Diskimizin bilgisini aşağıda görebilirsiniz. VHD diskimiz VHDX formatına dönüştürüldü. İşlem sonrası testlerinizi yaptığınızda yeni diskiniz sorunsuz çalışıyor ise dönüşümü yapılan diski yer kaplamaması açısından silip ortamdan kaldırabilirsiniz.
Şimdi farklı bir örnek yaparak dinamik diskimizi sabit büyüklükteki yani Fixed diske çevirelim. Elimizde örnek olarak kullanacağımız disk aşağıdaki gibi VHDX ve dinamik bir disktir.
Bu işlem için yine Hyper-v konsolumuzu kullanalım. Konsol üzerindeki Disk Düzenle… kısmına tıklayalım.
Sihirbazı İleri butonuna tıklayarak geçelim.
Bir sonraki ekranımızda dinamik diskten fixed diske çevireceğimiz sanal VHD disk dosyamızı gösterelim. Aç butonuna tıklayarak bu adımı geçelim.
Diskimiz seçildi. İleri butonu ile bir sonraki adıma geçelim.
Bu örneğimizde yine diskimizi dinamik diskten fixed diske çevirmek için bit tür değişimi yapacak olduğumuzdan dolayı Dönüştür seçimini yapalım ve İleri seçeneği ile sonraki adıma geçelim.
Biz diskimizi VHDX olarak bırakacağımız için VHDX seçimini olduğu gibi bırakarak İleri butonu ile bir sonraki adıma geçelim.
Biz Dinamik olarak değişen boyuttan Sabit boyutlu türe geçeceğimiz için Sabit Boyutlu seçimini yapıp İleri ile bir sonraki adıma geçelim.
Yukarıda belirttiğimiz gibi mevcut disk üzerinden bir dönüşüm yapılmayıp yeni bir disk oluşturularak bizim belirlediğimiz formata bir çevrim yapılacaktır. Bu nedenle fiziksel diskimizde yeterli alanın yani dinamik disk + sabit büyüklükte olacak disk boyutu kadar alan olmalıdır. Gözat… butonuna tıklayarak sanal dinamik diskimizi kayıt edeceğimiz alanı seçelim.
Sabit büyüyen sanal diskimize bir isim verip Kaydet butonuna tıklayalım.
Diskimizin kayıt yolu belli oldu. İleri butonumuza tıklayalım.
Son butonuna tıklayarak dönüşüm işlemini başlatalım.
1GB olan dinamik diskimiz daha önce 4MB alan kaplarken sabit büyüyen disk formatına çevirdiğimiz için sabit boyutu olan 1GB alan büyüklüğüne geldi ve bu büyüklükteki yeri fiziksel disk alanında kaplamaya başladı.
Şimdi son örnek olarak sabit boyutlu sanal diskimizi dinamik boyutlu sanal diske çevireceğiz. Yine konsolumuz üzerinden Disk Düzenleme ekranını açalım.
Sihirbazı yine İleri butonu ile geçelim.
Dönüşümü yapılacak olan sabit boyutlu diskimizi Gözat… butonu ile gösterip İleri butonu ile bir sonraki adıma ilerleyelim.
Dönüştürme işlemi yapacağımız içim İleri butonu ile sonraki adıma ilerleyelim.
Biz disk biçimimizde değişiklik yapmayacağımız için VHDX seçiliyken İleri butonuna tıklayarak bir sonraki adıma geçelim.
Sabit boyutlu diskten Dinamik boyutlu genişleyen diske çevrim yapacağımız için Dinamik Olarak Genişleyen seçimini yapıp İleri butonu ile bir sonraki adıma geçelim.
Dinamik olarak genişleme türünü seçtiğimiz diskimizi kayıt edecek alanı belirleyip Kaydet butonuna tıklayalım.
Diskimizi kaydedecek yolu belirledik. Son butonuna tıklayarak dönüşümü başlatalım.
Dönüşüm işlemimiz başladı. Bu fiziksel makine performansı ve dönüştürülme işlemi yapılacak olan disk boyutuna göre bir zaman alacaktır.
Dönüşüm sonrası 1 GB olan sabit boyutlu büyüyen diskimiz, 4MB dinamik büyüyen bir diske dönüştü. Bu kadar ufalmasındaki sebep içinin boş olması. Normalde disk boyutu içindeki veri boyutu seviyesinde olacaktır.
Bu makale serimizin de sonuna geldik. Umarım yararlı olmuştur. Bir sonraki makalemizde görüşmek dileğiyle.
